Гонконглик олимлар ичак бактерияларининг тури ва сони COVID-19 нинг зўравонлигига, шунингдек иммунитет тизимининг инфекцияга қарши таъсирига таъсир қилишини аниқладилар. Мутахассисларнинг фикрига кўра, ичак микробиомасидаги мувозанат узоқ муддатли COVIDни келтириб чиқариши мумкин.
Ичак танадаги энг катта иммунологик орган бўлиб, у ерда яшайдиган микроблар кўплаб иммун жавобларнинг боришини белгилайди. Гонгконг Хитой университети тадқиқотчилари ичак микробиоми иммунитет тизимининг COVID-19 инфекциясига таъсирига таъсир қилиши мумкинлигини аниқлашга киришдилар.
2020 йил феврал ва май ойлари давомида улар лабораторияда тасдиқланган COVID-19 инфекциясига эга бўлган 100 касалхонадан қон ва нажас текшируви натижаларини — касалхонада бўлганларида ҳам, SARS-CoV-2 вируси йуқолганидан кейин ҳам 30 кун ичида тўпладилар ва таҳлил қилдилар. Шунингдек, таҳлиллар пандемия олдидан микробиомани ўрганишда иштирок этган COVID-19 бўлмаган 78 кишида таҳлил қилинди.
Натижалар шуни кўрсатдики, антибиотиклар билан даволанганми ёки йуқми, COVID-19 бўлган ва бўлмаган иштирокчилар ўртасида ичак микробиомасининг таркиби сезиларли даражада фарқ қилади.
COVID-19 беморларида юқтирган одамларга қараганда кўпроқ Ruminococcus gnavus, Ruminococcus тоtorques ва Bacteroides dorei турлари бор эди ва иммунитет таъсирига фаол аралашадиган Bifidobacterium adolescentis, Faecalibacterium prausnitzii ва Eubacterium rectale каби бактериялар сезиларли даражада кам эди. Ва бу бактериялар сони юқтирилган беморлар вирусли инфекциядан сўнг 30 кун давомида тўпланган намуналарда паст бўлиб қолди.
Faecalibacterium prausnitzii ва Bifidobacterium bifidum-нинг паст миқдори айниқса оғир касал беморларда, антибиотик қабул қилувчиларда ва кекса беморларда сезилиб турарди.
Қон текшируви натижасида микробларнинг мувозанати бузилган беморларда яллиғланишли ситокинлар даражаси ва қонда тўқима шикастланиши белгилари, масалан, C-реактив белок ва баъзи ферментлар аниқланди.
Янги коронавирус инфекцияси яллиғланиш цитокинларини ишлаб чиқариш учун иммунитет тизимини рағбатлантириши маълум. Баъзи беморларда бу реакция ҳаддан ташқари кўп бўлиши мумкин. Бундай ҳолларда «цитокин бўрони» тўқималарга катта зарар етказади, септик шок ва кўплаб органлар етишмовчилигини келтириб чиқаради.
Тадқиқотчилар таъкидлашларича, уларнинг хулосаларига кўра, ичак микробиоми COVID-19 нинг зўравонлигига, унинг давомийлиги ва натижаларига, шунингдек постковид оқибатларининг намоён бўлишига таъсир қилиши мумкин.
«Хабарларга кўра, айрим шифо топган беморлар, ҳатто КОВИД-19 симптомлари бошланганидан 80 кун ўтгач ҳам чарчоқ, нафас қисилиши ва бўғимларда оғриқ бор. Ушбу соғлиқ муаммолари иммунитетни бузадиган ичак микробиомидаги мувозанат билан боғлиқ бўлиши мумкин деб ўйлаймиз”, — дея келтирилган мақола муаллифлари Британия тиббиёт бирлашмасининг пресс-релизида.
Олимлар фойдали ичак бактерияларини қўллаб-қувватлаш касалликнинг ўзи пайтида ҳам, тикланиш даврида ҳам COVID-19 симптомлари ва оғирлигини енгиллаштирадиган янги усул бўлиши мумкин деб ҳисоблашади.
Муаллифларнинг таъкидлашича, мақолада кузатув тадқиқотлари натижалари келтирилган бўлиб, унда улар COVID-19 ичакларидаги микробиомдаги ўзгаришларнинг сабабларини ҳисобга олмаган.
