Одамларнинг неча фоизи оммавий тадбирларда юқтиришади

Олим-эпидемиолог оммавий тадбирларни ўтказиш мамлакатдаги эпидемиологик вазиятга салбий таъсир кўрсатишини аниқладилар.

Оммавий тадбирлар пайтида ёпиқ жойларда коронавируснинг янги турини тарқалиш тезлиги ҳақида ҳисоб-китоб қилинган. Маълум бўлишича, бу ҳолда яхши шамоллатиш ва гигиена тадбирларига риоя қилиш билан юқтиришнинг янги ҳолатлари 23% га кўпаяди.

Олимлар ҳисоб-китоблар натижаларини medRxiv электрон-илмий кутубхонасида нашр этишди.

Эрта баҳорда янги турдаги коронавирус (SARS-CoV-2) сайёра бўйлаб тез тарқала бошлагани сабабли, кўплаб мамлакатларда қатъий карантин чоралари кўрилди ва аксарият оммавий тадбирлар, шу жумладан контсертлар ва спорт мусобақалари бекор қилинди. Эпидемиологларнинг таъкидлашича, шу сабабли вирус тарқалиш даражаси кескин пасайган ва аксарият штатлар эпидемиянинг биринчи тўлқинини бостиришга муваффақ бўлган.

Кузда коронавирус тезроқ тарқалишни бошлади, шунинг учун олимлар совуқ тушиши ва оммавий ҳодисаларнинг тикланиши инфекция тезлигига қандай таъсир қилишига ҳайрон бўлишди. COVID-19 нинг иккинчи тўлқинини секинлаштириш учун ушбу фаолиятни яна тақиқлаш зарурлигини баҳолаш учун буни тушуниш муҳимдир.

Университетда касалхонанинг юқумли касалликлар бўлими бошлиғи бошчилигидаги немис эпидемиологлари Мартин Лютер (Германия) Стефан Мориц буни ғайриоддий тажриба билан баҳолашга уринди.

Олимлар поп мусиқасининг ўзига хос концертини намойиш этишди. Унга 1,2 минг кўнгиллилар ва бир нечта мусиқий гуруҳлар келишишга келишдилар. Концерт ёпиқ хонада бўлиб ўтди. Барча иштирокчилар илгари коронавирус синовидан ўтган ва консерт пайтида улар ниқоб кийган.

Мориц ва унинг ҳамкасблари бир нечта ўхшаш машғулотларни ўтказдилар, тингловчилар ва мусиқачиларни бир-биридан турли масофаларга жойлаштирдилар ва ҳар бир кўнгиллига қанча аерозол зарралари ва бошқа потенциал ташувчилар этиб келганлигини ўлчайдилар. Ушбу маълумотлар асосида эпидемиологлар ёпиқ жойларда коронавирус тарқалишининг компютер моделини яратдилар.

Модел шуни кўрсатдики, хавфсизлик чораларига риоя қилинганда ва бинолар яхши шамоллатилганда, янги юқтиришлар сони нисбатан паст бўлган. Ўртача ҳар 100 000 кишига концертларга ёки спорт мусобақаларига ташриф буюрганларга 5 дан 15 гача вирус юқади. Натижада инфектсияларнинг умумий сони 0,4-2,3% га кўпаяди.

Агар хонада шамоллатиш яхши ишламаса, у ҳолда энг ёмон стсенарийда, яъни зал тўлиқ тўлдирилганда, шунингдек, ижтимоий узоқлашиш ва тўлиқ бўлмаган гигиена чоралари кўрилмаса, янги инфекциялар сони 23% га кўпайиши мумкин.

Шу сабабли, олимлар шамоллатиш иши устидан назоратни кучайтиришни, шунингдек контсертлар ва спорт мусобақалари ўтказиладиган бинолардан кириш ва чиқиш сонини кўпайтиришни тавсия этадилар. Тадқиқотчилар бундай чоралар ёрдамида барча оммавий тадбирлардан воз кечмасдан COVID-19 тарқалишини секинлаштириш мумкин бўлади деб умид қилмоқдалар.