Ўзбекистон олимлари вирусга қарши қурилма яратишни таъминладилар

Тошкентда ўзбекистонлик олимлар коронавирус ва чанг бўронларига бардош бера оладиган янги БиоГенетиc қурилмасини тақдим этди.

Агар ёзда кичик бир гуруҳ журналистлар қурилмани шаҳар санитария-эпидемиология назорати марказида ёпиқ эшиклар ортида кўздан кечирган бўлса, ишлаб чиқувчи кенг жамоатчиликка тақдимотни ўз ақлининг эътирофи деб билади.

Технология муаллифи ва тадқиқотчиларининг таъкидлашича, у турли юқумли касалликлар, хусусан, COVID-19, грипп патогенларига қарши самарали курашади, шунингдек, аллергия ва астматиклар ҳаётини осонлаштиради.

«Чилонзор “СЭС ”даражасида синовларни бошлаганимиздан сўнг, бир ярим йил ичида турли тиббиёт муассасаларида кўплаб тадқиқотлар ўтказишга муваффақ бўлдик, бу қурилманинг самарадорлигини исботлади. Бизда барча тасдиқловчи ҳужжатлар мавжуд», — дейди у. ишланма муаллифи, Олим Юсупов.

Унинг таъкидлашича, қурилма 200 квадрат метргача бўлган хона ҳавосини дезинфектсиялаш, юзалар ва суюқликлардаги бактериялар ва вирусларни, хусусан, грипп ва COVID-19 қўзғатувчиларини ўлдиришга қодир. Турли хил тиббий сайтларда тадқиқотлар учун 500 та қурилма ишлатилган. Уларнинг ҳаракатини 10 мингдан ортиқ одам бошдан кечирган.

Юсуповнинг сўзларига кўра, коронавирус билан касалланганлар тезроқ тузалиб кетган, гриппга чалинганлар учинчи куниёқ оёққа туришган. Шу билан бирга, тадқиқотнинг бутун даври давомида ножўя таъсирлар ҳақида бирорта ҳам шикоят олинмаган.

«Барча лаборатория диагностикаси Республика санитария-епидемиология стансияси томонидан амалга оширилди: улар қурилма ишга туширилгунга қадар ва кейин касаллик қўзғатувчиларини таҳлил қилишди. Натижалар шуни кўрсатдики, у олиб борган ишлардан кейин ҳеч қандай микроб аниқланмаган», — дейди ташкилот вакили. Зангиота юқумли касалликлар шифохонаси матбуот анжуманида.

Технология муаллифи ишонч билан у аллергия ва астмага қарши восита сифатида фойдаланишини таъкидлайди. Унинг сўзларига кўра, ушбу қурилмадан уйда ва ишхонада фойдаланган ҳолда, тажрибада иштирок этаётган ушбу касалликларга чалинганлар ўз дардларини унутиб, ҳатто дори-дармонларни қабул қилишни ҳам тўхтатган.

«Шу кунларда нафас олиш аъзолари касалликларини даволашга ихтисослашган клиникалардан кўплаб қўнғироқлар бўлди: уларнинг беморлари бўғилиб қолди. Қурилма ўрнатилгандан сўнг улар бемалол нафас олишди», — деди Юсупов.

Қурилманинг ишлаш принсипини ҳисобга оладиган бўлсак, кўп савол туғилди: яқинда Ўзбекистонни қамраб олган чанг бўронига қарши қурилмадан фойдаланиш мумкинми?

«Ускуна ёпиқ хоналарда чангга қарши курашади, биз уни синовдан ўтказдик. Бироқ, биз ҳали очиқ майдонда ўрнатишни қўллашга уринмадик. Буни қандай қилишни биламиз, бизда илғор тажрибалар мавжуд. Шунинг учун Ўзгидромет, Экология давлат қўмитаси ва бошқа масъул идоралар томонидан қизиқиш бўлса, кейин каттароқ иншоот қуриш мумкин бўлади”, — деб жавоб берди ишлаб чиқувчи.

Технология муаллифининг қайд этишича, кўплаб олимлар унинг ривожланишига шубҳа билан қарашган. Баъзилар унинг қурилмасини озонизаторлар, ресиркуляторлар ва квартс лампалар билан солиштирган. Бироқ, унинг таъкидлашича, унинг қурилмаси бошқа принтсип асосида ишлайди ва янада сезиларли натижалар беради. Бундан ташқари, қурилма, масалан, квартс лампаларидан фарқли ўлароқ, одамнинг иштирокида ишлатилиши мумкин.

Ўзбек илм-фани қандай танқид қилинаётганини инобатга олсак, шубҳа билан қарашни тушуниш мумкин. Буларнинг барчаси фантазияга ўхшайди. Бироқ, Юсупов ва унинг шериклари аллақачон қурилмани оммавий ишлаб чиқаришни йулга қўйишни режалаштирмоқда. Муаллифнинг ёзишича, хориждан аллақачон буюртмалар бўлган.

“Биз патент олиш учун ариза бердик, шунингдек, Фарматсевтика саноатини ривожлантириш агентлигидан қурилмадан тиббий мақсадларда фойдаланишга рухсат берувчи хулоса олдик. Барча нуанслар бажарилгач, биринчи навбатда қурилмани вилоятда тарқатишни режалаштирмоқдамиз.

Бундан ташқари, у озиқ-овқат хизмат кўрсатиш марказларида, аеропортларда ва кўп одамлар тўпланадиган бошқа жойларда фойдали бўлади. Пандемия ҳали ҳам бизда: вирус ўзгармоқда, Россия ва Европада биз янги эпидемияларни кўрмоқдамиз. Балки 5-10 йил бу касаллик билан яшаймиз, шунинг учун ҳар қандай бурилишларга тайёр бўлишимиз керак”, деди Тошкент шаҳар санитария-эпидемиология назорати маркази бош шифокори ўринбосари Бобур Қурбонов.