АҚШ ўзбек пахтасини болалар ва мажбурий меҳнатдан фойдаланган ҳолда ишлаб чиқарилган маҳсулотлар рўйхатидан олиб ташлади.
Бу АҚШ пахта экспорти учун янги имкониятлар яратиши кутилмоқда. Шу билан бирга, ипак пилла етиштиришда мажбурий меҳнат қўлланилади, дея хабар беради АҚШ Меҳнат вазирлиги.
28 сентабр куни АҚШ Меҳнат вазирлиги 2022 йилги болалар меҳнати ва мажбурий меҳнат маҳсулотлари рўйхатини эълон қилди.
Ҳисоботга кўра, Ўзбекистонда етиштириладиган ва терилган пахта болалар ва мажбурий меҳнатдан фойдаланган ҳолда ишлаб чиқариладиган маҳсулотлар рўйхатидан чиқарилди.
Ўзбек пахтаси 2009 йилда ушбу рўйхатга киритилган эди. 2018-йилда халқаро кузатувчилар, жумладан, Халқаро меҳнат ташкилоти экспертлари мониторинги натижаларига кўра, АҚШ Меҳнат департаменти ўзбек пахтасини болалар меҳнатидан фойдаланган ҳолда ишлаб чиқарилган маҳсулотлар рўйхатидан чиқариб ташлади. Бироқ пахта мажбурий меҳнатдан фойдаланган ҳолда ишлаб чиқарилган маҳсулотлар рўйхатида қолди. Энди у бундан бутунлай четлаштирилди.
“Ушбу қарор Ўзбекистонда ишлаб чиқарилган пахта ва пахта маҳсулотларини АҚШга олиб киришдаги расмий чекловларни бекор қилади ва шу орқали миллий тўқимачилик маҳсулотларини экспорт қилиш учун янги имкониятлар очади, – деди Олий Мажлис Сенати Раиси Танзила Нарбаева. Одам савдосига ва мажбурий меҳнатга қарши курашиш миллий комиссияси раҳбари. Унинг сўзларига кўра, қарор “пахтачиликни ривожлантириш, қишлоқ хўжалиги соҳасида халқаро стандартларни жорий этиш ва бу борада халқаро ҳамкорликни ривожлантиришга” хизмат қилади.
Шу билан бирга, Ўзбекистон ҳамон рўйхатда ипак пилла етиштиришда мажбурий меҳнат қўлланиладиган давлат сифатида кўринмоқда.
“Ўзбекистонда катталар пилла етиштиришга мажбурлангани ҳақида маълумотлар бор… Пилла етиштиришда мажбурий меҳнат асосан мамлакат жанубидаги фермерлар орасида қўлланилади, аммо далиллар шуни кўрсатадики, бу соҳада бошқа қишлоқ оилалари ҳам мажбурий меҳнатга жалб қилинган”, дейилади ҳисоботда.
“Ўзбекистон-Германия форуми маълумотларига кўра, Ўзбекистонда ҳар йили ипак пилла етиштирувчи 45 мингдан ортиқ фермернинг аксарияти бу ишдан бош тортишга ҳақли эмас. Уларни вилоят ва туман даражасидаги мансабдор шахслар мажбурлаб, ҳар бир фермерга пилла етиштириш учун квота ажратиб, уларга риоя қилмаса, жарима солиш, ижарага олинган қишлоқ хўжалиги ерларидан маҳрум қилиш ёки жисмоний зўравонлик билан таҳдид қилишмоқда”, — дейилади хабарда.
Бундан ташқари, ҳисоботда қайд этилишича, фермерлар пилла етиштириш харажатларини қоплаш учун жуда паст бўлиши мумкин бўлган ўз ипак пиллаларини расмий харид нархида давлатга қайтаришлари шарт ва кўпинча тўловнинг камлиги, ўз вақтида тўланиши ёки тўловнинг амалга оширилмаслиги каби ҳолатларга дуч келади. ҳаммаси.
Аввалроқ АҚШ Меҳнат департаменти 2011-йилдан буён биринчи марта болалар меҳнатининг энг ёмон шакллари бўйича ўз хулосаларида Ўзбекистонни болалар меҳнатининг энг ёмон шаклларига барҳам бериш бўйича саъй-ҳаракатлар самарадорлиги бўйича “сезиларли тараққиёт” (енг яхши) қаторига киритган эди. болалар меҳнати.
“2021-йилда Ўзбекистонда болалар меҳнатидан фойдаланишнинг энг ёмон шаклларига барҳам бериш борасида сезиларли ютуқларга эришилди… Ҳукумат Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекс ва Жиноят кодексига мажбурий ва болалар меҳнати учун жазоларни, шу жумладан, унинг энг оғир шакллари учун жазони кучайтириш ҳамда жиноят содир этганлик учун жиноий жавобгарликни жорий этиш мақсадида ўзгартиришлар киритди. болалар меҳнатидан фойдаланиш қоидаларини бузган шахслар”, дейилади хабарда.
Бундан ташқари, Ўзбекистон ҳукумати пахта теримида болалар ва мажбурий меҳнатдан фойдаланиш бўйича аҳолини хабардор қилиш ва тақиқларни қўллашни давом эттирди, дейилади хабарда. Тадқиқотлар шуни кўрсатадики, пахта йиғим-теримида мажбурий меҳнатдан фойдаланиш, айрим алоҳида ҳолатлар бундан мустасно, асосан ҳукуматнинг мажбурий меҳнатга қўйилган тақиқларни амалга ошириш ва амалга ошириш борасидаги сай-ҳаракатлари натижасида барҳам топди, дейилади ҳисоботда.
“Аммо, – деб ёзади муаллифлар, – Ўзбекистонда ҳамон болалар меҳнатининг энг ёмон шакллари, жумладан, болаларни тижорат мақсадида жинсий эксплуатация қилиш, баъзан одам савдоси натижасида ҳам қўлланилмоқда. Бундан ташқари, қишлоқ хўжалиги ва жамоат ишларида болалар меҳнатидан фойдаланилади”.