Молия вазирлиги мамлакатда яширин иқтисодиётга қарши тубдан курашиш тўғрисида қарор қабул қилди. «Яширин иқтисодиётни кескин камайтириш чора-тадбирлари тўғрисида» Президент фармони лойиҳаси ишлаб чиқилди.
Таклиф этилаётган қонун лойиҳасига кўра, 2021 йил 1 январдан бошлаб:
- 2022 йил 1 январгача бўлган муддат давомида, банк карталари ва контактсиз тўловлардан фойдаланган ҳолда жисмоний шахслардан олинадиган умумий овқатланиш соҳасидаги кичик бизнес субъектларининг даромадлари умумий белгиланган солиқларни тўлашга ўтишни амалга ошириш учун умумий даромадлар таркибига киритилмайдиган тартиб жорий этилди;
- жисмоний шахсларга йуловчиларни ўриндиқлари 5 кишидан кўп бўлмаган энгил транспорт воситаларида, шу жумладан ҳайдовчини ўз-ўзини иш билан банд бўлган шахслар сифатида ташиш бўйича фаолиятни амалга оширишга рухсат берилади. Шу билан бирга, енгил автомобил транспортида йуловчилар ташишни мобил иловалар орқали амалга оширишда якка тартибдаги ишбилармонлар томонидан олинадиган даромадлар — йиғувчилар, ижтимоий солиқни тўлаш билан бир қаторда, шахсий даромадларига тўлов манбаида белгиланган даромад ставкаси бўйича 50 фоизга пасайиш билан солиқ солинади;
- кўчмас мулк фаолияти билан шуғулланадиган шахслар учун оборот солиғи ставкаси 25% дан 13% гача пасайтирилди;
- товарларни ташийдиган транспорт воситаларини (транзит ва божхона назорати остидаги товарларни олиб киришдан ташқари) электрон счёт-фактуралар, тўлов терминалларидан квитансиялар ва улардаги онлайн-касса машиналарининг чекларини бермасдан юриш тақиқланади;
- ҳисоб-фактураларни электрон алмашинуви билан бир қаторда товарларни (хизматларни) етказиб бериш шартномаларини ва инвентаризацияни олиш учун ишончномаларни электрон рўйхатдан ўтказиш мажбурийдир;
- қурилиш ташкилотларига ишчиларни шартнома тузмасдан, нақд пул билан тўлаш билан ишчиларни зудлик билан жалб қилишга рухсат берилади, уларнинг ҳажми ҳисобот даври учун иш ҳақининг жами миқдорининг 10 фоизидан ошмаслиги керак (ижтимоий солиқ суммаси бундан мустасно). Шу билан бирга, қурилиш ташкилотлари белгиланган тартибда жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи ва ижтимоий солиқни тўлашни таъминлайди, шунингдек ҳар ойда давлат солиқ органларига шартномасиз ишга қабул қилинган ходимларнинг реестрини, уларга тўланадиган нақд пул миқдорини кўрсатган ҳолда тақдим этади. Шунингдек, давлат солиқ хизмати органлари қурилиш ташкилотлари томонидан тақдим этилган реестрлар асосида солиқ тўловчиларни автоматик равишда аниқлайдилар ва тўланган шахсий даромад солиғи ва ижтимоий солиқни ҳисобга олишни таъминлайдилар.
Агар ҳужжат қабул қилинган бўлса, унда:
- хўжалик юритувчи субъектларга корпоратив банк карталаридан фойдаланган ҳолда товарларни (хизматларни) шартнома тузмасдан, лекин электрон ҳисоб-фактураларни мажбурий равишда олиш ёки улар учун онлайн кассаларни текшириш билан сотиб олишга рухсат берилади;
- 2022 йил 1 январга қадар протседура жорий этилади, унга мувофиқ давлат солиқ хизмати органлари қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда солиқ текширувини тайинлаш тўғрисида тадбиркорлик субъектларининг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш бўйича комиссарга хабар беришади;
- дала солиқ текширувлари давлат солиқ хизмати органлари томонидан тадбиркорлик субъектларининг ҳуқуқлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш бўйича ваколатли вакилнинг хабарномаси билан амалга оширилади.
Бундан ташқари, Вазирлар Маҳкамасига бир ой муддатда якка тартибдаги иш билан банд бўлганлар томонидан ёъловчиларни ташишни ташкил этиш тартибини тасдиқлаш топширилади:
тиббий кўрикдан ўтишнинг қулай тартиби, транспорт воситаларини техник кўрикдан ўтказиш ва транспорт воситаларининг ташқи қиёфаси ва жиҳозларига соддалаштирилган талаблар;
йуналишли таксиларга (интеграторлар) мижозларни топиш учун интерактив хизмат кўрсатувчи провайдерларнинг ихтисослаштирилган электрон дастурий маҳсулотларида мажбурий рўйхатдан ўтиш;
контактсиз тўловлар асосида ўзаро ҳисоб-китобларни амалга ошириш имконияти.
Ҳужжатга кўра, давлат раҳбари Давлат солиқ қўмитаси, Давлат божхона қўмитаси ва Молия вазирлигининг таклифлари билан рози:
- Тошкент шаҳрида ўтказилган экспериментни амалга оширишни кенгайтириш тўғрисида, ажратилган бюджет маблағлари доирасида 2020 йилда республиканинг барча ҳудудларида QR коди ёки онлайн-касса машиналарининг чекларида акс эттирилган фискал белгиси асосида совринли ўйинларни ўтказиш;
- 2021 йил 1 январдан бошлаб божхона божлари ундирилмайдиган халқаро курерлик жўнатмаларида жисмоний шахс манзилига келадиган товарларни республикага олиб киришнинг энг юқори ставкасини, бир календар чоракда биринчи қабул қилинганда, 1000 АҚШ долларидан 200 АҚШ долларигача ва брüт оғирлиги камайтирилганлиги тўғрисида 10 килограммдан ошмаслиги керак. Давлат божхона қўмитасига Молия вазирлиги билан биргаликда бир ой ичида Вазирлар Маҳкамасига жисмоний шахслар томонидан республикага товарларни олиб кириш учун максимал меъёрлар оширилганда олинадиган ягона божхона тўлови ставкасини пасайтириш бўйича таклифлар киритиш топширилади.
- 2021 йил 1 февралдан бошлаб бюджет ташкилотлари томонидан гўшт ва гўшт маҳсулотлари, тайёр тўқимачилик буюмлари, оргтехника воситалари ва транспорт воситаларининг бутловчи қисмларини фақат қўшилган қиймат солиғини тўлаш билан давлат харидларини амалга ошириш тўғрисида.
Шунингдек, Ўзбекистонда назорат-касса машиналари ва тўлов терминалларидан фойдаланиш бўйича текширувлар натижалари ва улар бўйича солиқ низоларини кўриб чиқиш натижалари эълон қилинган ҳолда солиқ тўловчилар контекстида ҳар чораклик жадвал асосида ўтказилиши мумкин бўлган процедура жорий этилади.