Жорий йилнинг 22 сентябр куни Ўзбекистон Республикаси Президенти раислигида ўтказилган видеоселектор йиғилишида нафақат пойтахтда, балки вилоятларда ҳам мамлакат иқтисодиётини рақамлаштириш ва электрон ҳукуматни яратишнинг алоҳида аҳамияти қайд этилди.
Бугунги кунда рақамли технологиялар инсон ҳаётининг барча соҳаларига жадал кириб бормоқда. Рақамли ривожланиш йулини ўз вақтида бошлаган давлатлар тараққиётга эришмоқдалар ва эски усулда иш юритаётган мамлакатлар тараққиётдан орқада қолмоқдалар.
Маълумки, 2020 йил мамлакатимизда “Фан, таълим ва рақамли иқтисодиётни ривожлантириш” йили деб эълон қилинди ва бу борада кенг кўламли ишлар бошланди. Хусусан, 28 апрел куни Президент «Рақамли иқтисодиёт ва электрон ҳукуматни кенг жорий этиш чора-тадбирлари тўғрисида» ги фармонни имзолади.
Бугунги видеоселекторда ушбу йуналишда амалга оширилган ишлар, шунингдек жорий йилда ва 2021 йилнинг биринчи чорагида амалга оширилиши режалаштирилган лойиҳалар кўриб чиқилди.
Ҳудудлар ва соҳалар раҳбарлари рақамлаштиришсиз натижа бўлмайди, ривожланиш бўлмайди, деб тушунишлари шарт. Барча даражадаги раҳбарлар ушбу масалани ўзларининг кундалик вазифалари сифатида белгилаб олишлари, рақамлаштириш соҳасини бошиданоқ чуқур ўрганишлари керак, — деди Шавкат Мирзиёев.
Жорий йил охирига қадар ҳар бир соҳа ва минтақавий раҳбар рақамли иқтисодиётда туб бурилиш ясаши кераклиги таъкидланди. Одамлар бу ўзгаришларни бюрократия ва коррупцияни камайтириш, давлат хизматларини кўрсатишни тезлаштиришда ҳис қилишлари керак.
Туман ва шаҳар ҳокимлари ойига 2-3 кун фақат рақамлаштириш масалалари билан шуғулланадилар. Уларнинг фаолияти ўз минтақаларида эришилган рақамлаштириш даражасига қараб баҳоланади. Намунавий натижаларга эришган раҳбарларга иш ҳақи 30% гача оширилади.
Давлатимиз раҳбари, аввало, одамлар тез-тез дуч келадиган ва шу билан фуқароларнинг ҳаётини осонлаштирадиган соҳаларни рақамлаштириш зарурлигини бир неча бор таъкидлаб ўтди. Ушбу талаб асосида ишчи гуруҳлар томонидан 530 та минтақавий ва 280 та тармоқ лойиҳалари тайёрланди.
Хусусан, жорий йилнинг охирига қадар 14 та туманда, келгуси йилнинг биринчи чорагида эса яна 14 та туманда соғлиқни сақлаш, кадастр, ижтимоий ҳимоя, қишлоқ хўжалиги, таълимни рақамлаштириш бўйича 239 та лойиҳа амалга оширилади.
Шундай қилиб, «Електрон поликлиника» тизимининг жорий этилиши тиббиёт муассасаларида ҳужжатларни коғозбозликни 40%, навбатда кутиш вақтини 60% га камайтиради. Бунинг учун марказий шифохоналар ва поликлиникаларни тўлиқ рақамлаштириш зарур.
Бугунги кунда Тошкент шаҳрида электрон тиббий ёзувлар, касалхоналар ва тез ёрдам машиналари учун ахборот тизимлари жорий этилмоқда. Ушбу дастурий ечимлар келаси йил Андижон, Наманган, Фарғона, Жиззах, Сирдарё, Сурхондарё ва Хоразм вилоятларида ишга туширилиши қайд этилди. Барча ҳудудларда «Электрон кундалик», «Электрон дарслик», «Ўқитувчиларни баҳолаш» тизимларини жорий этиш зарурлиги таъкидланди.
Ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлигига 14 та тумандаги ижтимоий муассасаларни тўлиқ рақамлаштириш, қолганлари учун улар мисолида намуна шакллантириш топширилди.
Рақамлилаштириш соҳаларга тежаш ва самарадорликни келтириб чиқаради. Масалан, Тайлоқ ва Оқдарё вилоятларидаги шағал тошхоналарида юк машиналарининг юкланишини мониторинг қилиш тизимини жорий этиш натижасида ойлик даромад 3 миллиард сўмдан 8 миллиард сўмгача ошди.
Давлат солиқ қўмитасига очиқ конларнинг ишлашида, шу жумладан қазиш ишлари, иш ҳажмлари ва ускуналар ҳаракатининг электрон бошқарув тизимини жорий этиш орқали «сояли иқтисодиётни» йуқ қилиш вазифаси юклатилди.
Учрашувда соҳалардаги лойиҳаларга алоҳида эътибор қаратилди.
- «Рақамли иқтисодиётсиз мамлакат иқтисодиётининг келажаги “йуқ», деди Президент.
Кейинги уч йил ичида нефт-газ ва энергетика соҳаларида 18 та, металлургияда 12 та, автомобилсозликда 9 та, кимё саноатида 8 та, тоғ-кон ва геология соҳаларида 4 та лойиҳани рақамлаштириш бўйича лойиҳаларни амалга ошириш режалаштирилган.
Масалан, нефт-газ корхоналарида — Муборак заводи ва Шўртан мажмуасида автоматлаштирилган диспетчерлик хизмати жорий этилиши туфайли йилига 50 миллион кубометр газ ва 650 минг киловатт-соат электр энергиясини тежаш имконияти яратилди. Асака автомобил заводи логистика, таъминот, хомашё ва бутловчи қисмларни ташиш, рақамлаштириш орқали 41 миллион доллар тежашга қодир. Бундай истиқболли лойиҳалар қаторида Олмалиқ кон-металлургия комбинатининг «Ёшлик-1» ва «Қалмоққир» конларида транспорт комплекси учун автоматлаштирилган бошқарув тизимини жорий этиш ҳам бор. Бу йилига 28 миллиард сўмни тежашга имкон беради.
Президент барча лойиҳалар учун жавобгарларни аниқлади ва уларни ўз вақтида ва сифатли амалга ошириш, халқаро молия институтларидан жалб қилинган маблағларни ажратиш бўйича кўрсатмалар берди.
Бош вазир ва унинг ўринбосарларига шу йил охиригача ва кейинги йилга қадар ўн кун ичида ўзлари назорат қиладиган соҳалар ва тармоқларни рақамлаштириш бўйича режаларни ишлаб чиқиш топширилди.
Рақамли иқтисодиётни амалга ошириш ва самарали ишлаши, биласизки, мутахассисларга боғлиқ. Шунинг учун машғулотларга катта аҳамият берилади. Ўтган йили Тошкентда дастурий маҳсулотлар ва ахборот технологиялари парки қурилди. Унинг филиаллари Андижон ва Марғилонда очиқ. Тошкентдаги Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Ахборот технологиялари мактаби ҳудудида яна бир филиал ташкил этилмоқда. Қорақалпоғистон Республикаси ва вилоятларда ахборот технологияларини чуқур ўрганадиган 205 та мактаб очилиши режалаштирилган.
Халқ таълими вазирлиги ва Ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлигига бу йил 14 та ихтисослаштирилган мактабни ва келгуси йилда 82 та шундай мактабни яратиш тўғрисида топшириқ берилди.
Тошкент ахборот технологиялари университети ва IT-парклар базасида ахборот технологиялари ўқитувчиларини тайёрлаш ва сертификатлаштиришнинг миллий тизимини жорий этишнинг муҳимлиги қайд этилди. Малака гувоҳномасини олган ўқитувчиларга иш ҳақининг 50% миқдорида иш ҳақи тўланади. Ўқувчилари «Бир миллион дастурчи» курсини муваффақиятли тугатган мактаб ўқитувчилари учун бонуслар белгиланади.
Бугунги кунда кўриб чиқилаётган масала бизнинг халқимиз ҳаётини ривожлантириш ва яхшилаш бўйича ишимизнинг энг муҳим асосидир, деди Президент. — Барча минтақалар ва саноат раҳбарлари буни англаб, ўз дунёқарашини ўзгартириши ва олдига қўйилган вазифаларни пухта бажариши керак.
Бош вазирга муҳокама қилинган тадбирларнинг тармоқлар ва ҳудудлар шароитида бажарилишини назорат қилиш топширилди.
Видеоконференцияда ҳокимлар рақамлаштириш бўйича лойиҳалар фуқароларнинг ҳаётини қандай енгиллаштириши тўғрисида маълумот беришди.