Ўзбекистонда солиқ соҳасида хавотир уйғотди, чунки мулк ва ер солиғи бўйича қарздорлик 563 миллиард сўмдан ошди. Қарзнинг бундай даражаси мамлакатдаги фуқаролар ва ташкилотларнинг тўловга қодирлиги борасида жиддий саволлар туғдиради.
Ўзбекистонда жисмоний шахслар мол-мулк ва ер солиғини йилига икки марта: 15 апрел ва 15 октябргача тенг қисмларда тўлаши шарт. Яқинда ушбу солиқларни тўлаш муддати ўтиб кетгани маълум бўлдики, барча фуқаролар, ҳатто расмий иш билан таъминланган ва даромад манбаи бўлган фуқаролар ҳам солиқ мажбуриятларини ўз вақтида бажармаётгани маълум бўлди.
2023-йил 17-октябр ҳолатига кўра, 181,7 минг ташкилотда 817,7 минг нафардан ортиқ ходимлар томонидан 563,1 миллиард сўм солиқ қарзи тўланмаган. Бу сумма мол-мулк солиғи бўйича 209,1 миллиард сўм ва ер солиғи бўйича 354 миллиард сўмга бўлинган. Бу 960,4 минг солиқ солиш объектига тегишли.
Фаолият соҳалари бўйича қарзлар қуйидагича тақсимланади:
- 133,2 млрд. сўм – бюджет ташкилотлари ходимларидан.
- 24,8 млрд. сўм – нодавлат нотижорат ташкилотлари ходимларидан.
- 405,1 млрд. сўм – тижорат ташкилотлари ходимларидан.
Тижорат ташкилотлари ходимларининг мол-мулк ва ер солиғи бўйича қарзлари яна тармоқларга бўлинади:
- 22,6 мингта саноат ташкилотида 148,8 минг нафар ишчи – 101,1 млрд.
- Қишлоқ, ўрмон ва балиқ хўжалиги соҳасидаги 54,3 мингта ташкилотда 104,8 минг нафар ходимга 97,3 млрд.
- Савдо соҳасида 43 мингта ташкилотда 70,8 минг нафар ишчи – 62,6 млрд.
- Қурилиш соҳасида 11,2 минг ташкилотда 58 минг нафар ишчи – 50,4 млрд.
- Ташиш ва сақлаш соҳасида 5,8 минг ташкилотда 37,5 минг нафар ходим – 24 млрд.
- 9,4 мингта ташкилотда 16,5 минг нафар ходимларга турар жой ва овқатланиш хизматлари кўрсатишда – 15,1 млрд.
- Соғлиқни сақлаш ва ижтимоий хизмат кўрсатиш соҳасидаги 4 минг ташкилотда 9,5 минг нафар ходимга 6 млрд.
- Ахборот ва коммуникациялар соҳасидаги 2 мингта ташкилотда 8,9 минг нафар ходим – 5,1 млрд.
- Бошқа соҳалардаги 16,2 минг ташкилотда 59,5 минг нафар ходимга 43,5 млрд.
Қуйидаги ташкилотлар энг кўп солиқ қарзига эга:
- Навоий кон-металлургия комбинати – 3,4 млрд
- Ҳудудий электр тармоқлари – 3 млрд
- «Худудгазтаъминот» – 2,8 млрд.