Ўзбекистонда 8 январь кунида давлат бюджети харажатлари даромадлардан 2,3 баробар ошиб кетди.

Январь ойининг 8 кунида давлат буджети харажатлари даромадлардан 2,3 баравар ортди, бунинг натижасида тақчиллик 5,5 триллион сўмга етди.

Бу 2023-йилга мўлжалланган барча дефицитнинг бешдан бир қисмидан кўпроқ (25,1 триллион сўм). Шундан сўнг Иқтисодиёт ва молия вазирлиги бюджет даромадлари ва харажатлари ҳақидаги маълумотларни эълон қилишни тўхтатди.

Ўзбекистонда январь ойининг 8 кунида давлат бюджети харажатлари даромадлардан 2,3 баробар ошиб, тақчиллик 5,54 триллион сўмга етди. Бу ҳақда «Gazeta.uz» эътиборини тортган Иқтисодиёт ва молия вазирлиги (ИМВ) маълумотларидан келиб чиқади.

ИМВ камида 2019 йилдан бошлаб #BudgetUz2019, #BudgetUz2020 ва ҳоказо хештеги остида Давлат бюджетининг даромадлари ва тушумлари, шунингдек, харажатлари тўғрисидаги маълумотларни эълон қилиб келмоқда. Маълумотлар одатда иш кунларида тақдим этилади.

2023-йил бошида вазирлик 4-6-январь ва 9-13-январь, яъни атиги 8 кунлик маълумотларни эълон қилди. Шундан сўнг, бу ҳақдаги маълумотлар Иқтисодиёт ва Молия вазирлиги каналида кўришни тўхтатди, ваҳоланки, таққослаш учун 2022-йилда #BudgetUz2022 ҳештеги остида 219 та хабар эълон қилинган эди.

Фото: Ўзбекистонда январь ойининг 8 кунида давлат буджети харажатлари даромадлардан 2,3 баравар ошиб, тақчиллик 5 триллион 540 миллиард сўмга етди.

Ушбу даврдаги даромадлар 4,37 триллион сўмни ташкил этди, бу 2022-йилнинг 8 кунидаги даромадга нисбатан 18,9 фоизга (5,39 триллион сўм) ва 2021-йилга (4,26 триллион сўм) нисбатан 2,6 фоизга камдир. Харажатлар 73,6 фоизга ўсди — 2022 йилдаги 5,7 триллион сўмдан 9,9 триллион сўмгача.

Агар 2021-йилнинг 8 кунида тақчиллик 270,8 миллиард сўмни, 2022-йилнинг 8 кунида 318 миллиард сўмни ташкил этган бўлса, жорий йилда бу кўрсаткич аллақачон 5,54 триллион сўмни ташкил қилди (мос равишда 17,4 ва 20,4 баробар кўп). Бу кўрсаткич 2023-йилга режалаштирилган давлат бюджети тақчиллигининг 22 фоизига етди – 25,13 триллион сўм.

Жорий йил бошида давлат бюджети даромадлари ва даромадларининг камайиши энергетика инқирози ва электр ва газ таъминотидаги узилишлар туфайли Ўзбекистонда кўплаб корхоналар фаолияти тўхтаб қолганига тўғри келди.

Бу ҳақда Президент Шавкат Мирзиёев февраль ойи бошида Фарғона водийсига ташрифи чоғида ҳам айтиб ўтган эди. «Бу йил қиш жуда совуқ келди. Бундан кўплаб тадбиркорлар жабр кўрганини биламан», – деди давлатимиз раҳбари.

Жумладан, мамлакатимизнинг 350 минг киши иш билан таъминланган 3 мингта саноат корхонасида 7 триллион сўмлик маҳсулот ишлаб чиқарилмаган. Ҳисоб-китобларга кўра, зарур чоралар кўрилмаса, биринчи чоракда ялпи ички маҳсулотнинг ўсиши 1,5 фоизгача (5 фоиздан 3,5 фоизгача) камайиши мумкин.

«Бизнинг олдимизда долзарб вазифа – қаттиқ совуқ оқибатларини бартараф этиш ва тадбиркорлик фаолиятини жадаллаштириш турибди», – деди Президент ташриф чоғида.

Шу муносабат билан Шавкат Мирзиёев биринчи чоракда ялпи ички маҳсулотнинг пасайишига йўл қўймаслик мақсадида мамлакатимизда аёздан жабр кўрган тадбиркорларни қўллаб-қувватлаш чора-тадбирларини маълум қилди. Тадбиркорлик субъектлари кредит тўловлари муддати узайтирилади, қарзни бўлиб-бўлиб тўлаш, кредит ажратиш, жарима ва пенялар ҳисобини тўхтатиб туриш ва бошқа кўплаб имкониятлар яратилади.

2022-йилда ҳукумат давлат бюджетининг ялпи ички маҳсулотнинг 3 фоизи миқдоридаги чегарасини бажармади, шу сабабли парламент харажатларни 2 миллиард долларга ошириш ва ЯИМнинг 4 фоизигача бўлган чегарани тасдиқлади. Марказий банк раиси Мамаризо Нурмуратов давлат харажатларининг ошиши ҳисобига инфляция даражаси кутилганидан юқори бўлиб, бу бюджетни консолидациялаш (харажат ва даромадларни оптималлаштириш) ролини оширишини таъкидлади.

2023 йилда бюджет тақчиллиги ЯИМнинг 3 фоизини ташкил этиши режалаштирилган.