Ўзбекистондаги уран заводларида мелиоратив ишлар бошланади

7 миллион евро миқдоридаги СЭР гранти Ўзбекистондаги уран мероси қолдиқларини тиклаш учун ажратилган. Янгиобод ва Чоркесарда экологик тозалаш ишлари бошланади. Мелиорация ишлари 2023 йилда бошланади, ушбу мелиоратив лойиҳани амалга ошириш 2 йил давом этади.

Марказий Осиё учун Атроф-муҳитни қайта тиклаш ҳисоби (МРБ) ва Марказий Осиёдаги аҳоли энг зич жойлашган давлат ҳукумати ўртасида грант келишуви имзоланганидан сўнг Ўзбекистон Республикасидаги иккита уран мероси объектида экологик реабилитация ишлари бошланади.

Европа тикланиш ва тараққиёт банки (ЙТТБ) томонидан бошқариладиган СЭРнинг 7 миллион евро миқдоридаги гранти Тошкентнинг баланд тоғларидаги Янгиобод ва Чоркесар участкаларидаги объектларни реабилитация қилишни молиялаштиради.

1-сентабр куни ЕТТБ Ядро хавфсизлиги департаменти директори Балтазар Линдауэр ва Ўзбекистон Республикаси Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитаси раиси Нарзулло Обломуродов тегишли грант шартномасини имзоладилар. Мелиорация ишларини 2023-йилнинг биринчи чорагида бошлаш режалаштирилган ва бу ишлар тахминан икки йил ичида якунланади.

Денгиз сатҳидан 1300 метр баландликда, юқори сейсмик фаоллик зонасида жойлашган ва Тошкентдан 70 км узоқликда жойлашган Янгиобод 40 йилга яқин уран кони ҳисобланади.

У тахминан 50 км2 майдонни егаллайди, у ерда 2,6 миллион м3 радиоактив чиқиндилар кўмилади. Сайтда режалаштирилган мелиоратив ишлар 4 та конни ёпиш, ифлосланган саноат иншоотлари ва кон инфратузилмасини демонтаж қилиш ва бузиш, шунингдек, бир нечта чиқинди жинслар ва орзон рудаларни кўчиришни ўз ичига олади. Лойиҳа Янгиобод иқтисодиётининг туризм соҳасини ривожлантиришни ҳам қўллаб-қувватлашга қаратилган.

Ўзбекистон пойтахтидан 140 км шарқдаги тоғларда жойлашган Чоркесар қишлоғи 1995 йилгача уран қазиб олинадиган майдон бўлиб, ҳозиргача 3500 га яқин аҳоли истиқомат қилади. Ушбу участкада кўзда тутилган мелиоратив ишлар иккита конни ёпишни, шунингдек, иккита дренаж каналини реконструкция қилишни ўз ичига олади.

2015-йилда Европа Иттифоқи (ЕИ) ташаббуси билан ташкил этилган ва ЕТТБ томонидан бошқариладиган СЭР Марказий Осиёда Совет Иттифоқидан қолган уран меросини ҳал қилишга қаратилган. Европа Иттифоқи СЭРга энг катта ҳисса қўшувчи ҳисобланади, аммо ҳозиргача Белгия, Литва, Норвегия, Испания, Швейцария ва Америка Қўшма Штатларидан ҳам ҳиссалар келиб тушган.