Ўзбекистон Республикаси олимлари рангли пахтанинг юқори сифатли толали навларини яратиш устида ишламоқда.
Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги Пахтачилик селекцияси, уруғчилиги ва агротехнологияси илмий-тадқиқот институтининг Ғўза биотехнологияси лабораториясининг синов майдонида ишлар олиб борилмоқда.
Қишлоқ хўжалиги вазирлигида таъкидланганидек, табиатда нафақат оқ, балки рангли пахта ҳам учрайди. Лаборатория ходимлари ғўзанинг бу навларини ўрганиб, уларнинг табиий рангларини бойитади. Маҳаллий олимларнинг ассортиментига очиқ жигарранг, тўқ жигарранг, қизил, сариқ, оч яшил, тўқ яшил толали пахта киради. Келажакда селекционерлар бошқа ранглар билан ишлашни режалаштирмоқда.
Рангли пахта етиштириш қишлоқ хўжалигининг иқтисодий самарадорлигини ошириш, экспорт салоҳиятини ошириш имконини беради. Шунга ўхшаш тадқиқотлар ўтган асрнинг 50-60-йилларида аллақачон ўтказилган. Бироқ, кимё саноатининг ривожланиши ва сунъий бўёқларнинг яратилиши устуворликларни ўзгартирди.
Ҳозирги вақтда бутун дунёда экологик тоза ва органик тўқимачилик маҳсулотларини ишлаб чиқариш тенденцияси мавжуд. Пахта толасини кимёвий қайта ишлаш истеъмолчилар талабига жавоб бермаяпти. Бундан ташқари, матоларни бўяш атроф-муҳитни ифлослантиради ва кимёвий бўёқлар канцероген сифатида тан олинади. Шу фонда табиий рангли пахта толаси ишлаб чиқаришни ривожлантириш истиқболли йўналишга айланмоқда.
Табиий бўялган пахта толаси сифати паст. Шу билан бирга, улар биотик ва абиотик стрессларга, айниқса, зараркунандаларга, турли касалликларга, шўрланиш ва қурғоқчиликка чидамли бўлиб, уларни етиштиришда экологик тоза пестицидлар ва инсектицидларга бўлган эҳтиёж анча кам бўлади.
Селексионерлар тола сифатининг асосий кўрсаткичларини, айниқса, тола узунлиги, мустаҳкамлиги ва микронерини яхшилаш, рангли пахтанинг унумдорлигини ошириш устида ишламоқда.