Жаҳон банки Ўзбекистон учун иқтисодий прогнозини эълон қилди

Жаҳон банки (ЖБ) прогнозларига кўра, Ўзбекистонда ялпи ички маҳсулот ўсиши 2022-йилда 5,3 фоизгача секинлашади, 2023-йилда эса 4,9 фоизни ташкил этади. Россияга қарши санксиялар билан боғлиқ логистика (таъминот) қийинчиликларининг кучайиши хусусий истеъмолнинг ўсишини секинлаштиради.

Шу билан бирга, хусусий инвестициялар ва экспортнинг барқарор ўсиши кутилмоқда, жорий тўлов баланси эса Ўзбекистоннинг жаҳон хомашёсининг юқори нархлари (олтин, мис, табиий газ) ва пул ўтказмаларининг кўпайишидан кўпроқ фойда олишда давом этиши натижасида мигрантлар яхшиланиши кутилмоқда. 2022-йилда тўғридан-тўғри хорижий инвестициялар ўсиши кутилмайди ва савдо тақчиллиги биринчи навбатда давлат қарзлари ҳисобидан қопланади.

Товар экспорти тушумларининг ошиши ва давлат инвестицияларининг секин сарфланиши бюджет тақчиллигини 2021 йилдаги ЯИМнинг 6,2 фоизидан 2022 йилда 4,4 фоизгача камайтиради. Шу билан бирга, тақчиллик 2022 йилга мўлжалланган 3 фоизлик бюджетдан юқори бўлади, чунки давлатнинг ижтимоий ҳимоя, соғлиқни сақлаш, таълим ва инфратузилмани ривожлантиришга ҳаражатлари кўпаяди.

2023-йилга мўлжалланган фискал консолидация озиқ-овқат нархларининг ошиши ва Украинадаги уруш оқибатларини юмшатиш муносабати билан аҳолининг манзилли ижтимоий ҳимоясини кучайтириш туфайли кечиктирилиши кутилмоқда. Иқтисодиётнинг юксалиши, аҳолини ижтимоий ҳимоя қилиш дастурларининг кенгайиши мамлакатда қашшоқликни янада камайтиради. Қашшоқлик даражаси 2023 йилда 14,5 фоизга, 2024 йилда эса 12,2 фоизга тушиши прогноз қилинмоқда. Бироқ, келгуси йилларда даромадларни сафарбар қилиш ва харажатлар самарадорлигини ошириш нуқтаи назаридан давлат харажатларининг консолидацияси яна кучайиши кутилмоқда.

Ҳукумат ўзининг қарз олиш чекловларига риоя қилишда давом этиши кутилмоқда. Шундай қилиб, давлат қарзи ва умумий ташқи қарз 2024-йил охирига келиб ЯИМнинг мос равишда 32 ва 55 фоизигача босқичма-босқич камаяди.

Ушбу истиқбол учун салбий хавфлар орасида Украинадаги узоқ давом этган уруш ва Россияга янги санксиялар, шунингдек, кутилганидан ҳам қаттиқроқ глобал молиявий шароит киради. Иқтисодий ўзгаришларнинг мураккаб халқаро муҳит таъсирида кучайиб бораётган ушбу мураккаб босқичида ислоҳотларни амалга оширишнинг секинлашиши хавфи мавжуд.

Иқтисодиёт учун потенциал ижобий тенденциялар қаторига олтин, табиий газ ва мисга жаҳон нархларининг ошиши, шунингдек, ҳукуматнинг таркибий ислоҳотлари натижасида тармоқлар бўйича ҳосилдорликнинг тез ўсиши киради.