ЎзРда иш ҳақининг ўсиш тезлиги пасайган

Ўзбекистонда жорий йилнинг январидан сентябригача бўлган даврда иш ҳақининг ўсиш суръати тўхтатилганлиги қайд этилди, сентябрда 30,5% дан 6% гача.

Таъкидланишича, соғлиқни сақлаш ва таълим соҳаларида иш ҳақи ўртача республика ўртача кўрсаткичидан анча паст.

2020 йил январ-сентябр ойларида ўртача ойлик иш ҳақининг ўсиш тезлиги ўтган йилнинг шу даврига нисбатан сезиларли даражада камайди, бу Давлат статистика қўмитасининг дастлабки маълумотларидан келиб чиқади. Демак, бу кўрсаткич 2019 йилда 2,32 миллион сўмни ташкил этди ва 2018 йилга нисбатан 27,5% га ўсди.

«Ўртача ойлик номинал ҳисобланган иш ҳақи» кўрсаткичи («оқ» иш ҳақи) жисмоний шахсларнинг ишчининг иш ҳақи кўринишидаги ҳисобланган даромадлари сифатида аниқланади. Бу иш берувчи томонидан маълум вақт (соат, ой, йил) давомида ишлаб чиқарилган маҳсулотлар (бажарилган ишлар ёки кўрсатилган хизматлар) учун иш берувчи томонидан ҳисоблаб чиқилган амалдаги қонунчиликка мувофиқ солиқлар ва бошқа тўловларни ўз ичига олади. Шу билан бирга, бу ерда кичик бизнес ва қишлоқ хўжалиги субъектлари ҳисобга олинмайди.

Юридик шахслар ишчиларининг 41,5% га иш ҳақи 1,3 миллиондан 2 миллион сўмгача ўзгарди. 2,7 миллиондан 5,4 миллион сўмгача ишчиларнинг 20,8% ҳисоблашди. Учинчи ўринда 679,3 мингдан 1,3 миллион сўмгача иш ҳақи оладиган ишчиларнинг 17,5% ўсди.

Давлат статистика қўмитаси таъкидлаганидек, энг кам иш ҳақидан (ЕКИҲ) кам бўлган корхоналар ва ташкилотларнинг иш жадвали тўлиқ бўлмаганлиги, шунингдек иш тартиби — ярим кунлик иш билан боғлиқлиги сабабли корхона ва ташкилотлар ишчиларининг умумий сонидан 0,6% миқдорида ундирилди.

Шу билан бирга, иш ҳақининг энг юқори даражаси 34,5 миллион сўмни ташкил этди (қайси соҳада кўрсатилмаган).

Иқтисодий фаолият турлари бўйича ўртача ойлик иш ҳақи ўртача иш ҳақининг республика даражасига нисбатан соғлиқни сақлаш ва ижтимоий хизматлар кўрсатиш соҳасида 30,2% га (2019 йил январ-сентябр ойларида — 32,5% га), таълим бўйича — 24,7% (ўсиш 21%). Ўртача республика даражасидан сезиларли даражада юқори ўсиш, бу молия ва суғурта фаолиятида — 125% га, ахборот ва алоқа соҳасида — 67,4% га кузатилди.

Вилоятлар бўйича иш ҳақи

Республика статистика қўмитаси таъкидлаганидек, республика ҳудудлари, шунингдек иқтисодий фаолият турлари бўйича ўртача ойлик иш ҳақи ҳар хил.

Шундай қилиб, ўртача ойлик иш ҳақининг энг юқори даражаси Тошкент шаҳрида бўлиб, 3,7 миллион сўмни ташкил этди, бу ўртача республика даражасидан 45,3 фоизга юқори, Навоий — 3,4 миллион сўм (32,6%) ва Тошкент — 2,7 миллион сўм (5,8% га) вилоятлар.

Аксинча, ўртача ойлик иш ҳақининг паст даражаси Қашқадарёда — 1,9 млн. ), Фарғона — 2,06 миллион сўм (80%) ва Сурхондарё — 2,07 миллион сўм (80,3%) вилоятлар қайд этилди.

Умуман олганда, Ўзбекистонда «оқ» иш ҳақи даражаси 2,57 миллион сўмни ташкил этди ва 2019 йилнинг шу даврига нисбатан 16,2% га ўсди.