Нега эпидемия пайтида ниқоб кийиш керак

Мамлакатда коронавирус эпидемияси давом этмоқда ва қатъий карантин чоралари амал қилмоқда. Нега биз ниқоб кийишга мажбур бўлаяпмиз ва бундан фойда борми, дейди россиялик юқумли касалликлар шифокори, тиббиёт фанлари доктори, кардиолог, Роспотребнадзор Марказий илмий-тадқиқот институти клиник тадқиқотлар бўлими бошлиғи Татяна Руженцова.

Яқинда у Ўзбекистонга ташриф буюриб, нега коронавирусга чалинганидан кейин ҳам ниқоб кийиш кераклиги ҳақида гапирди.

«Ҳозирги кунда ҳимоя ниқоблари тўғрисида кўплаб саволлар мавжуд. Энг кенг тарқалган нарсалардан бири бу ниқоб жуда ғовакли бўлиб, вирус шунчаки унинг ичига кириб боради. Одамлар сўрашади, ниқоб кийишнинг умуман фойдаси борми? Бу ерда таъкидлаш керакки, узоқ вақт давомида шифокорлар беморлар билан мулоқот қилишда маскаларни ишлатишган. Биринчидан, бу юқумли касалликлар бўйича мутахассисларга тааллуқлидир, бу кўп ҳолларда юқтиришдан сақланиш, ушбу тавсияни эътиборсиз қолдирадиган ҳамкасбларига қараганда камроқ касал бўлишига имкон беради «, деди у.

Мутахассиснинг сўзларига кўра, Роспотребнадзор Россия Федерациясида ўтказилган тадқиқот натижаларига кўра ниқоб кийганда юқтириш ва юқтириш частотаси 1,8 баравар камайганлигини кўрсатди. Энг асосийси, маскаларни ишлатадиган одамлар камроқ касал бўлиб қолишади.

Бу эрда тушуниш керакки, маскани биринчи навбатда касал бўлганлар ва беморлар билан алоқада бўлганлар кийишлари керак. Вирус мукусда учрайди, у нафас олганда, айниқса йуталаётганда ва гаплашганда ажралади. Ва бу зарраларни ниқоб жуда яхши ушлаб туради.

«Ҳа, албатта, ҳозирда қайта ишлатилиши мумкин бўлган ниқоблар учун саволлар кўп. Агар ниқоб ўрганилмаган материалдан ясалган бўлса, у турли зарраларни, шу жумладан вирусларни ҳам ўтиши мумкин, албатта, бу фойдали бўлмайди. Агар ниқоб сотиб олсангиз, унда тиббиётга яроқлилиги тўғрисидаги гувоҳномани диққат билан ўқиб чиқиши керак ва, албатта, номаълум ишлаб чиқарувчида тикилган ниқоблардан фойдаланманг», деди у.

Руженцованинг таъкидлашича, ҳаммага ниқоб керак. Маскаларни ҳамма ишлатганда — касаллар ҳам, вирус ташувчиси ва тарқатувчиси ҳам бўлиши мумкин бўлган энг катта ҳимоя таъминланади.

«Бугунги кунда юқтиришнинг энг катта хавфи жамоат жойларида, дўконларда, транспортда, одамлар кўп бўлган жойларда, майдонларда, жамоат транспорти тўхташ жойларида, пиёдалар ўтиш жойларида, кўп одамлар тўпланадиган жойда мавжуд. Бунинг сабаби шундаки, кўп одамлар вирусни ташувчиси бўлиб, уни ўзлари билишмайди, чунки уларда касаллик аломатлари йуқ. Бундай жойларда, албатта, тасодифан вирусни бошқаларга юқтириш манбаи бўлиб қолмаслик ва албатта ўзингиз касал бўлиб қолмаслик учун ниқоб кийиш тавсия этилади», — деди у.

Шу билан бирга, эксперт қўшимча қилди, коронавирусга чалинган одамлар учун ниқоб кийиш шарт.

«Ҳақиқат шундаки, касал бўлган кўплаб одамларда биз касалликдан кейин икки-уч ой ичида ҳимоя антикорлари даражасининг пасайишини кўрмоқдамиз. Шубҳасиз, агар антикорлар даражаси пасайиб кетса, демак бу инфекциядан умумий ҳимояга таъсир қилади.Касалликдан кейин ҳам антикорларни ривожлантирмайдиган одамлар бор. Ушбу вируснинг бошқа вариантлари билан юқтиришни истисно қилиш мумкин эмас, энди бу имконият батафсил ўрганилмоқда «, деди у.

Ниқоблар, дейди Руженцова, бу нафақат коронавирусдан, балки грипп, пневмококк ва бошқа патогенлар билан юқишдан ҳам ҳимоя қилади.

«Баъзи мамлакатларда, масалан, Японияда ва Хитойда ниқоб кийиш коронавирус инфекцияси тўғрисида билиб олишимиздан анча олдин содир бўлган. Ва биз ушбу мамлакатларда жуда қулай вазиятни кўрамиз. Коронавирусга қарши тадқиқотлар олиб борилаётган пайтда барча фуқаролар, иложи борича ўзингизни ҳимоя қилишингиз керак», — деди Роспотребнадзор вакили.

Мутахассис шунингдек, болага нега ниқоб кийиш кераклигини айтди.

«ЖССТ тавсияларига кўра, болалар 12 ёшдан бошлаб ниқоб кийишлари керак. Аммо амалда ниқобларни этти ёшли болалар ва ҳатто ундан олдинроқ кийишлари мумкин. Албатта, болаларга ниқоб кийишни ўргатиш керак. Менинг фикримча, бу уч ёшдан бошлаб амалга оширилиши керак. Агар бола ниқобсиз бўлса, у жамоат жойларида, дўконларда, савдо марказларида, жамоат транспортида бўлмаслиги керак, чунки юқтириш хавфи жуда юқори бўлади. Бу ерда сиз болалар кўпинча хавф гуруҳлари — қариялар учун юқтириш манбаи эканлигини тушунишингиз керак”, — деди у.

Уч ёшгача бўлган болаларга келсак, Руженцованинг сўзларига кўра, уларни жамоат жойларига умуман олиб бормаганингиз, аксинча одамлар кўп бўлмаган очиқ ҳавода юрганингиз маъқул. Кичкинтой томонидан ниқобдан фойдаланиш нафас олишга халақит бериши ва чақалоқнинг аҳволини ёмонлаштириши мумкин.

Яна бир муҳим масала ниқобни йуқ қилишдир. Ниқобни олиб ташлашдан олдин, қўлларингизни дезинфекция қилиш керак, чунки уни олиб ташласак, бурун, кўз, юз, лабларга тегиб, вирусни шиллиқ пардаларга ўтказамиз. Бундан ташқари, олдиндан пластик тўрва тайёрлашингиз керак, унда ишлатилган ниқобни олиб ташлашингиз керак бўлади.

«Жараён шундай кўринади — биз дезинфекцияланган қўллар билан ниқобни олиб ташлаймиз, уни сумкага соламиз, сумкани боғлаймиз ва шу шаклда биз ахлат қутиси бўлган идишга ёки челакка ташлаймиз. Шундан сўнг, қўлларингизни қайта дезинфекция қилиш ва тоза қўллар билан янги ниқоб кийиш ёки бошқа бизнесни бошлаш керак. Шуни ҳам таъкидлаш керакки, маскаларни ҳар икки-уч соатда алмаштириш керак. Агар ниқоб шу муддат тугашидан олдин намланиб қолса, у ҳолда ниқобни аввалроқ ўзгартириш керак «, — деди Роспотребнадзор вакили.