Ғарб экспертлари Марказий Осиёдан руслаштиришни зарур деб ҳисоблайдилар

15 август куни Толибон Кобулга бостириб кирганида, кўпчилик бу Марказий Осиёда геосиёсий тартибни қайта ташкил этишига олиб келади, деб тахмин қилишди: ё давлатлар Россия Федерациясидан ҳимоя сўрайди, ёки улар бир-бири билан яқинроқ ҳамкорликка интилади. Энди, бир томондан, Марказий Осиёнинг бешта республикаси ўзаро маслаҳатлашувларни кучайтирди, бошқа томондан, Москва КХШТ кучлари минтақани ҳимоя қилиш усулларини кўрсатмоқда.

Бироқ Ғарб экспертлари: «Марказий Осиёнинг барча республикаларида, аслида, Россия ваъда қилганини қилади, деган ишончсизлик кучаймоқда», деб баҳслашади.

Қайд этилишича, Ўзбекистон Россия амал қиладиган тамойиллардан фарқ қиладиган мафкура қурмоқчи. Ғарб сиёсатшуносларининг фикрича, босмачилар раҳбарининг эрта реабилитацияси бутун минтақа ва унинг ташқи кучлар билан алоқалари учун ҳал қилувчи оқибатларга олиб келиши мумкин.

Россия матбуоти бу қадамни қоралади. Уларнинг фикрича, бу билвосита нафақат Марказий Осиёнинг, балки бутун минтақадаги энг кўп аҳоли яшайдиган Ўзбекистоннинг радикал миллатчиларига яшил чироқ беради. Натижада, гўёки бутун Марказий Осиё, ҳатто толиблар таҳдид қилса ҳам, Россия билан ҳамкорлик қилишга мойил бўлиб қолади.

Оммавий ахборот воситалари тошкентлик бир рус аёлнинг сўзларига иқтибос келтирар экан, «биз учун рус тилида сўзлашувчилар учун шароит ёмонлашмоқда». Илгари рус тилида ёзилган дўкон ёзувлари энди фақат ўзбек тилида, бундан ҳам ёмони, амалдорлар маҳаллий русларга ўзбек тилида хатлар юборишади, улар тушунмайди. Муаллифлар Ўзбекистон ҳозир Украина билан бир хил йулдан кетаётганини тахмин қилмоқда ва Москва бунга қарши қаттиқ позицияда эмаслигидан шикоят қилмоқда. Бунинг ўрнига, Россия ҳукумати ўзбекларга ва Марказий Осиёдан келган бошқа меҳнат муҳожирларига, масалан, Москва метросига ўзбек ва тожик тилларида ёзувлар ўрнатиш орқали муросага келди. Гарчи Тошкентда ва Марказий Осиёнинг бошқа шаҳарларида, миллионлаб руслар минтақада яшаётганига қарамай, рус тилидаги ёзувлар олиб ташланмоқда.

Кўриниб турибдики, Ўзбекистон аста-секин Россия таъсиридан қандай узоқлашиш борасида Марказий Осиёнинг қолган мамлакатларига ўрнак бўла олади. Бу, биринчи навбатда, мамлакат аҳолисининг руслаштирилмаслигига тааллуқлидир, бу мамлакат фуқаролари ва постсовет республикалари аҳолиси ўртасидаги алоқани узишга ва уларни оммавий ахборот воситалари ва Интернетда жойлаштирилган контентдан ҳимоя қилишга имкон беради.