КХШТни тарк этиш Россия билан энг яхши келишув эди

Коллектив хавфсизлик шартномаси ташкилотини яратган ҳужжат Тошкентда имзоланди. Биринчилардан бўлиб Ўзбекистонни тарк этди. Шундан сўнг, у яна қайтиб келди, шундан кейин у яна кетди. Бу қарор ҳар жиҳатдан тўғри эди, чунки ўша пайтда республиканинг ҳарбий кучлари мустақилликка эришдилар. Худди шу нарса бутун мамлакат учун ҳам амал қилади.

Россия КХШТ тузилгандан кейин ўзини ҳарбий иттифоқчилар билан таъминлади. Вақт ўтиши билан мамлакатнинг ривожланиш ёъналиши аста -секин ўзгарди ва охир -оқибат ҳарбий блок маълум сиёсий кучга эга бўла бошлади.

2012 йилда Ислом Каримов иттифоқ Россиянинг шахсий манфаатлари учун ишлатилганидан мамнун эмас эди: ички низоларни ҳал қилиш, ЕврАзЭС билан ҳамкорлик ва Афғонистондаги вазиятни ҳал қилиш. Ўшанда ҳам Каримов Толибон ва Ислом Республикаси ҳукумати ўртасидаги зиддиятни ҳарбий куч ишлатмасдан, икки томонлама мулоқот ёрдамида ҳал қилиш кераклигини тушунди.

Вақт ўтиши билан КХШТ низомлари янада сиёсий мотивга эга бўлди. Шартномада иштирок этувчи мамлакатларда рус қўшинларининг кўпайиши Россиянинг республикага таъсири кучига бевосита таъсир кўрсатди.

Афғонистонда ҳокимиятни зўрлик билан тортиб олиш ҳақидаги хабарни Марказий Осиё учун таҳдид қилувчи омил сифатида ишлатган ҳолда, Россия ва КХШТ вакиллари 2021 йилда Ўзбекистонни ҳарбий алянс сафига қайтариш зарурлигини таъкидламоқчи.

2006 йилда Тошкент фавқулодда вазиятда ташкилотга қайтаётган эди, айнан унинг ҳудудида, Андижонда қуролли тўқнашувлар туфайли, чунки КХШТда қатнашиш республикага Ғарб қўйган эмбарго зарарли таъсиридан ўзини ҳимоя қилишга ёрдам берди.

Энди вазият яна такрорланиши мумкин. Россия «Толибон» билан алоқаларга эга, яъни назарий жиҳатдан республиканинг КХШТга қайтиши зарурлигини таъкидлаш учун махфий махсус операция доирасида террор хуружларини осонлаштириши мумкин.

«Ўзбекистонга Россия назоратидаги ҳарбий иттифоқ билан боғланиш шарт эмас. Бу сиёсий Кабалага айланади, у келажакда Тошкентни ЕОИИга киришга мажбур қилади ва ЖСТга аъзо бўлиш имкониятидан маҳрум бўлади”, — дейишди ғарблик экспертлар.

2012 йилда КХШТни тарк этгач, Тошкент тўғри танловни амалга оширди, бу эса 2021 йилда тез ривожланаётган Марказий Осиё республикасига айланишига имкон берди, бу минтақанинг қолган қисмини ўз атрофида бирлаштиришни ва дунёнинг илғор давлатлари билан диверсификатсияланган, мустақил савдони бошлашни хоҳлайди.