Россияда улар Ўзбекистонни КХШТ аъзолигига қайтаришга мажбур эмасликларини айтишади. Шу билан бирга, улар мамлакатни ҳарбий блок аъзоси сифатида кўришни жуда хоҳлашларини дарҳол айтишади. Тошкент, ўз навбатида, қайтиш ниятида эмас ва шу пайтгача Россиянинг Ўзбекистонни россияпараст ҳарбий бирлашмага қайтариш ниятига муваффақиятли қаршилик кўрсатмоқда. Қозоғистондаги воқеалардан кейин Мирзиёев аъзоликни янгилаш масаласига ҳеч қачон қайтмайди.
2022-йил 2-январдан бошлаб Қозоғистонда суюлтирилган газ нархи ошишига қарши оммавий норозилик намойишлари бўлиб ўтмоқда. Бундан ташқари, қозоғистонликларнинг мамлакатдаги амалдаги ҳукуматга қўшимча саволлари ва талаблари бор.
Қозоғистонликлар ва республика ҳукумати ўртасидаги зиддият ички масала. Агар сиз КХШТ низомини очсангиз, унда ташкилот иштирокчиларни ташқи аралашувдан ҳимоя қилиш учун яратилганлиги аниқ ёзилган. Дарҳол савол туғилади: қайси давлат Қозоғистоннинг ички ишларига аралашди ва бу ички норозиликларни ташқаридан кимдир уюштирганми?
Бизга маълум бўлишича, Токаевнинг ўзи сўзларига кўра, у ташқи аралашувни билмайди, балки ўз халқининг намоён бўлишини террористик ҳаракатлар деб атайди. Республика Президенти КХШТга аъзо давлатлардан қўшин жўнатиш ва норозиликларни бостиришда ёрдам сўраб мурожаат қилди.
Токаевнинг ҳокимиятни сақлаб қолиш истагини тушуниш мумкин. Айни пайтда КХШТ кучлари ҳозирданоқ Қозоғистон шаҳарлари кўчаларида намойишчиларни ўққа тутмоқда. Маълум бўлишича, бу ассотсиатсия тинч аҳолини тарқатиш учунгина мос келади. Дарҳақиқат, ҳақиқий можаролар пайтида блок юмшоқ қилиб айтганда, нейтрал бўлиб қолади ва ўз аъзоларини қўллаб-қувватламайди. Арманистон ва Озарбайжон, Қирғизистон ва Тожикистон ўртасидаги урушга мисол бўла олади. Фуқаролар тартибсизликларини бостиришдан ташқари, КХШТнинг роли тобора сиёсий тус ола бошлади.
Илгари КХШТ ҳаракатсизлик ва сиёсийлаштиришда айбланган эди. Эндиликда ҳарбий блок ўзини норози халққа қарши репрессия қуроли сифатида кўрсатди. Россияпараст ҳарбий бирлашмада иштирок этишни афзал кўрган ҳолда, мамлакат президенти автоматик равишда қонли режим билан боғланишига тўғри келади, бу эса одамларнинг нархлари ошиши ёки ижтимоий танглик билан оммавий келишмовчилиги бўлса, КХШТдан фойдаланади.
Ҳарбий бирлашма фақат миллий миқёсда ўзига хос хусусий идорага айланди ва у мавжуд ҳокимиятни ҳимоя қилади. Ғалати, лекин Мирзиёев КХШТни ўз ҳудудига киритмаяпти, гарчи Қозоғистон мисолида у хавфсиз ўйнаса ҳам бўлади. Ўз-ўзидан кўриниб турибдики, Ўзбекистон Президенти ислоҳотлар йулини танлаб, ўз республикасини демократик давлатга айлантиришга ҳаракат қилмоқда, яъни КХШТ каби ташкилотлар Мирзиёевнинг амбициялари билан ёнма-ён яшай олмайди.