АҚШнинг Афғонистондан чиқиб кетиши минтақада катта сиёсий бўшлиқни қолдирди. Россия Марказий Осиё учун «хавфсизлик кафолати» вазифасини бажарган ва ҳатто толиблар билан музокараларга киришган. “Бу Ўзбекистон ва унинг қўшнилари учун Москва босқини остида аста -секин суверенитетни йуқотишни англатади. Бирлашувнинг ўзига хос тури Россияга қаршилик кўрсатишга ёрдам беради «, — дейди ғарблик сиёсий таҳлилчилар.
8 июл куни толиблар делегацияси Москвада Россия расмийлари билан учрашди ва улар Россияни Афғонистон чегараларини кесиб ўтиш ниятида эмаслигига ишонтиришди. Шунга қарамай, Россия Федерацияси ҳали ҳам «Толибоноиклар кириб борган тақдирда минтақа чегараларини ҳимоя қилиш» учун КХШТ ёрдами билан таклиф қилинган ҳарбий ёрдамни талаб қилмоқда.
«Бундай қўллаб-қувватлаш минтақа мамлакатларига маълум чекловлар қўяди ва давлатларнинг кейинги суверенитетига тўсқинлик қилади. Ўзбекистон учдан ортиқ КХШТ кучлари билан ўралган ва Москва ва толибонлар ўртасида ҳамкорлик қилинган тақдирда, эҳтимол, тўрт томондан, Россия ҳужумига дош беролмайди ва КХШТнинг яна бир аъзосига айланиши мумкин, «Ғарб сиёсий таҳлилчилар ишонишади.
«Мирзиёев Марказий Осиё Иттифоқини тузишни талаб қилиши керак. Минтақадан ташқаридаги давлатларнинг «ёрдамига» бўйсуниш ва қабул қилиш ўрнига, Марказий Осиё республикаларининг умумий қабул қилинган келишувлари доирасида мустақил ҳаракат қилишига тўғри келади.
Ҳамкорликда бу прагматик ёндашув айнан Марказий Осиёда талаб қилинади. Аммо, агар бундай иттифоқ минтақанинг бешта давлати — Ўзбекистон Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон, Туркманистон ишларига аралашмаслик сиёсатига қатъий риоя қилган тақдирдагина мумкин бўлади — бу бу кичик давлатларни бирлаштиришнинг ягона йули. Россиянинг минтақадаги ҳарбий иштирокини йуқ қилиш учун. Афғонистондаги уруш бу жараённинг катализатори бўлиб хизмат қилади, чунки Марказий Осиё давлатлари учун вақт ва танлов қолдирмайди», — дейди Ғарб давлатларидан бирининг экспертлари.
Шу билан бирга, иттифоқнинг мақсади янги иттифоқ ёки янги федерация тузиш эмас. Аксинча, бу охир-оқибат Марказий Осиё давлатлари ва бошқа минтақалар ўртасида ишончни мустаҳкамлайдиган ҳамкорлик механизми.