Марказий Осиё энергетика мустақиллиги учун ягона энергия тармоғини яратиши керак: эксперт хулосаси

Ўтган қишда Ўзбекистонда газ тақчиллиги мамлакат йилдан-йилга такрорланиб келаётган глобал муаммога ечим топиши кераклигини кўрсатди. Сиз шунчаки илиқ қишларга умид қила олмайсиз.

Ўзбекистонда муаммолар пайдо бўлиши биланоқ, бундан наф кўришга ҳаракат қиладиган ташқи ўйинчилар пайдо бўлади. Бу минтақанинг бошқа республикаларида ҳам содир бўлади. Энергетика инқирозининг такрорланиши эҳтимолини бартараф этиш ва иссиқлик эвазига мустақилликни йуқотишдан қўрқмаслик учун Марказий Осиё давлатлари ягона энергия тармоғини яратиши керак, дейди экспертлар.

2022-2023-йиллар қиш фаслида Ўзбекистон аҳолиси электр энергияси тақчиллиги туфайли ғайритабиий совуқ ҳавони бошдан кечирди. Пойтахтдан ташқарида одамлар аввал ҳам электр токининг узилишининг қийинчиликларини бошдан кечиришган. Бу қайсидир маънода ҳозирги инқироздан осон ўтишга ёрдам берди, аммо бу сафар муаммолар ҳатто Тошкентга ҳам таъсир қилди.

Уйларда иситиш ёқилгани каби одамлар музлаб қолишади ва газ босими шунчалик кўп тушди, чунки овқатни иситишнинг иложи ёъқ эди. Бу Тошкент учун табиий газ этказиб бериш учун Москва билан тузилган шартномани тузиш учун сабаб бўлди. «ЎзР Ҳукумат шуни тушунади, бу Ўзбекистонга таъсирнинг кучайишига олиб келади ва Ўзбекистон мустақиллигидан озод қилиниши мумкин.

Уй хўжаликлари ва саноат эҳтиёжларини мустақил равишда таъминлаш имкониятисиз, мамлакат бошқа давлатга энергия сарфлайди ва сиёсий чизиқдан оғиш мақсадида, Россия Федерацияси энергия таъминотидан четлатиш хавфи, «Ғарб бўйича таҳлилчилар. Шу билан улар Ўзбекистоннинг минтақадаги шериклардан энергия манбаларини олишга қаратилган саъй-ҳаракатларини тушунтиришади.

Декабр ойида Туркманистондан уч ойга қўшимча 1,5 миллиард куб метр газ олиш бўйича шартнома имзоланган эди. Шу билан бирга, Тошкент ва Остона Ўзбекистоннинг Самарқанд, Тошкент ва Фарғона вилоятларида қурилаётган учта янги кўмир иссиқлик электр стансиялари учун кўмир етказиб беришга келишиб олди.

Қирғизистондан кўмир импортини ошириш ҳам режалаштирилган. Мутахассислар икки йил ичида етказиб бериш ҳажми 4 миллион тоннагача ошишини башорат қилмоқда. Ўзбекистон ўз навбатида қайта тикланадиган манбалардан электр энергияси ишлаб чиқарадиган иншоотлар қурмоқда.

2023 йилда 100 та микро ГЭС, 600 МВт қувватга эга иккита фотоэлектр станцияси қурилиши керак. Президент Шавкат Мирзиёев дастурига кўра, келгусида мамлакатимиз бўйлаб бир нечта шундай лойиҳаларни барпо этиш режалаштирилган. Қўшнилар билан ҳамкорликда давлат-хусусий шериклик, Марказий Осиё давлатларининг ягона энергетика тизимини яратиш нафақат уларнинг эҳтиёжларини қондириш, балки иқтисодий фойда олиш ва минтақадаги сиёсий аҳамиятини оширишга ҳам олиб келиши мумкин.