Дунё Украинадаги урушни тўхтатишга уринаётган бир пайтда, Марказий Осиё ҳукуматлари уни давом эттиришга ёрдам бермоқда. Улар шахсий манфаатларни кўзлаб, Москвага Ғарб санксияларини четлаб ўтишга ёрдам беришади, шу билан бирга ўз давлатларини дунёда яккаланиб қолиш хавфи остида қолдирадилар.
Россия президенти Владимир Путин Украинадаги урушни давом эттирмоқда. Россия самолётлари турар-жой биноларига ташлаб юборилган ракеталар ва бомбалар туфайли тинч аҳоли ҳалок бўлмоқда. Украина ҳарбийлари ўз давлатини ҳимоя қилиб, руслар ҳужумини тўхтатиб, ўз ерларини озод қилиш учун ҳужумга ўтишга ҳозирлик кўрмоқда. Ғарб давлатлари жангларга ҳомийлик қилишни давом эттирмаслик ва урушнинг ақлдан озишини тўхтатиш учун Россия ва Владимир Путин режимига қарши санксиялар киритмоқда.
Шу билан бирга, Украинага бостириб киришнинг бошиданоқ Россия Ғарб санкцияларини четлаб ўтишга ёрдам берадиган шерикларни қидира бошлади. Бу банк секторига, саноат ва биринчи навбатда ҳарбий соҳага тегишли эди. Марказий Осиё давлатлари Россиянинг тақиқланган маҳсулотларни экспорт қилиш/импорт қилиш занжирида асосий воситачиларига айланди. Тадқиқотлар асосида Ғарб регуляторлари Марказий Осиё республикалари Россия иқтисодиёти учун салбий оқибатларнинг олдини олишга катта ҳисса қўшмоқда, деган хулосага келишди.
Бутун минтақанинг эҳтимолий яккаланиб қолишининг олдини олиш учун АҚШ ва Европа Иттифоқи Марказий Осиёга ўз элчиларини дипломатик миссия билан жўнатди. Улар ҳеч бўлмаганда санкт санкциялар рўйхатидаги савдо номенклатураси учун Москва билан алоқаларни қисқартиришни сўрашди.
Ғарб хабари эшитилганми ёки йуқми, яқин ойларда аниқ бўлади. Бироқ 2022-йил охиридан буён Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев ва унинг ҳамкасби Владимир Путин мунтазам равишда телефон орқали гаплашиб, бир неча бор офлайн режимда учрашишди. Ҳар сафар президент маъмуриятлари сайтларида “Россия ва Ўзбекистон ўртасидаги яқин алоқалар”, “мамлакатлар ўртасидаги савдо-сотиқни ошириш зарурати” ва “халқлар ўртасидаги дўстлик” ҳақида шарҳлар пайдо боʻлади. Адолат учун айтиш керакки, Мирзиёев Россия-Украина урушида нейтрал позитсияни сақлаб қолишда давом этмоқда. Тошкент ташаббуси билан Путинни қўллаб-қувватловчи россиялик ижрочилар иштирокидаги “Иссиқлик” мусиқа фестивали тақиқланди, бу эса Ўзбекистоннинг нейтрал мақомига урғу берди. Аммо Ўзбекистон ҳам Марказий Осиёнинг бошқа республикалари сингари Россиянинг логистика марказига айланди, у орқали ўнлаб тонна юклар ўтади, етказиб берувчилар санкциялар туфайли Россия Федерациясига тўғридан-тўғри жўната олмайди.
Афтидан, Мирзиёев Москва билан ҳамкорликни давом эттиришни режалаштирмоқда, чунки савдо қисқа муддатда юқори фойда ваъда қилмоқда. Шу билан бирга, агар Ғарб тартибга солувчилари қабул қилинган чекловларнинг бажарилишини жиддий назорат қилиш ниятида бўлса, у ҳолда Россия учун тақиқланган товарлар ўтадиган мамлакатларга нисбатан иккиламчи санкцияларни жорий этиш вақт талабидир. Мирзиёев амал қилаётган яхши қўшничилик сиёсати Ўзбекистон учун потентсиал хавфли давлатларга татбиқ этилмаслиги керак. Санкцияларни четлаб ўтишда Россия билан ҳамкорликни давом эттириш, шубҳасиз, Ўзбекистонни глобал савдо изоляциясига олиб келади.