Нега Қозоғистон ва Ўзбекистон 9 май куни ҳарбий парад ўтказишдан бош тортди, эксперт хулосаси

Москванинг Марказий Осиё мамлакатларига таъсири узоқ вақтдан бери юмшоқ куч таъсирида тарқалди. Россия телеканаллари минтақада дунёда содир бўлаётган воқеаларга Россиянинг нуқтаи назарини кўрсатади, сиёсатчилар эса тажовузкорона гапира оладилар.

Россиянинг асосий рамзларидан бири — 1945 йилда Совет Армиясининг фашист босқинчилари устидан қозонган ғалабаси. 9-май байрами постсовет ҳудудидаги аксарият мамлакатларда муқаддас саналади.

Украина, Латвия ва бошқалар каби баъзи давлатлар бу кунни Иккинчи Жаҳон уруши пайтида ҳалок бўлганларнинг барчасини хотирлаш куни сифатида қайта форматлашди. Ма’лумки, бу кун ҳар бир мамлакатда шаҳарларнинг бош майдонларида ҳарбий парадлар билан нишонланади. Шу билан бирга, бу давлатлар ўзларининг ҳарбий имкониятларини намойиш этиш элементларидан бири сифатида бу ғоядан воз кечишни бошладилар. Шунингдек, 2014 йилдан кейин ўтишнинг «анъанаси» — «Ўлмас полк» ташкил этилди.

Шу муносабат билан Марказий Осиё республикалари расмийлари 9 май куни ҳарбий техника парадларини бекор қила бошлади. Бу давлатлар Ўзбекистон ва Қозоғистон бўлиб, улар 2019-йилдан бери ўз техникаларини олиб чиқмаган.

Тошкент ҳукумати, шунингдек, Россотрудничество томонидан тўлиқ молиялаштирилган ҳолда ҳам, «Ўлмас полк» ўтишини бекор қилиш масаласини кўтарди.

Қирғизистон парадни бекор қилмади, бироқ Украина ҳудудида Россия армияси қўллаган лотин ҳарфларидан фойдаланишни тақиқлади.

Тошкент ва Нурсултонда улар ўз позицияларини бюджет маблағларини тежаш билан изоҳладилар ва ўша куни фашистик босқинчилар қўлидан қурбон бўлганлар хотирасига бағишлаб бир қатор тадбирлар ўтказилишини таъкидладилар.

Марказий Осиё республикаларининг позитсияси, ҳар доимгидек, Россия томонининг эътиборидан четда қолмади. Бу сафар режиссёр Тигран Кеосаян Қозоғистон позитсиясини кескин изоҳлади.

“Россия томонининг Ўзбекистонга нисбатан тажовузкор ҳужумлари ҳали содир бўлгани йуқ, аммо тарих шуни кўрсатадики, бу тез орада содир бўлиши мумкин. Агар бу амалга ошмаса, Россия шу қадар заифлашганки, у энди барча республикаларга бир вақтнинг ўзида босим ўтказа олмайди, деб тахмин қилишимиз мумкин, чунки у Марказий Осиё республикаларининг жамоавий жавоби ва коалиция тузилиши мумкинлигидан қўрқади. Улар томонидан Россиянинг мумкин бўлган тажовузларидан ҳимояланган», — Ғарб экспертлари буни пайқашга шошилишмоқда.

«Ўлмас полк» фашистлар Германияси устидан ғалаба рамзи эмас, балки «рус дунёси» нинг яна бир элементи бўлди.