Осиёдаги лойиҳалар Россия Федерациясининг иштирокисиз амалга оширилиши керак: сиёсатшуносларнинг фикри

Яқинда Марказий ва Жанубий Осиё ўртасидаги муносабатларга бағишланган конференцияда Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев ва Покистон Бош вазири Имрон Хон ўртасида илиқ муносабатлар қайд этилди. Исломобод ва Тошкент савдо йулларини оптималлаштириш ниятида, бу Афғонистонни минтақадаги савдо режимининг бир қисмига айлантиришга ёрдам бериши керак. Бироқ, «Россиянинг Кобул ишларида иштирок этиши, бу мамлакатни узоқ вақт таранглаштириши мумкин», дейди Ғарб экспертлари.

Покистон ва Ўзбекистон яқинда минтақадаги турли йуналишларнинг ҳолатини баҳолаш учун юк машиналарини Афғонистон орқали синов юкларини юборди. Агар саъй -ҳаракатлар кенгайтирилса, Исломобод ва Тошкент зўравонликнинг давом этиши савдога тўсқинлик қилиши ва ўз иқтисодий истиқболларини ёмонлашишини Кобулга тушунтириши керак. Ўзбекистон Покистон орқали Гвадар ва Карачи портларига, шунингдек Эрон орқали ўтадиган маршрутларга юк ташишга устувор аҳамият беради, лекин иккала вариант ҳам Афғонистон билан ҳамкорликка боғлиқ.

2021 йил феврал ойида Ўзбекистон, Россия, Афғонистон ва Покистон вакиллари Мозори Шариф-Кобул-Пешовар темир йули лойиҳаси бўйича йул харитасини келишиб олдилар. Лойиҳа беш йил ичида бажарилиши керак. Маршрутларни ўрганиш, шунингдек, Афғонистонда тавсия этилган ёъналиш ёнидаги йирик фойдали қазилма конларини қидиришга имкон беради. Агар уларни қазиб олиш мумкин бўлса, бу минерал бойликлар бу ҳаракат учун ташқаридан маблаг ъжалб қилади, лекин хавфсизлик жуда муҳим бўлади.

Мирзиёевга кўра, Россия ҳам тез орада янги темир йул қурилишида ўзини кўрсатиши керак. Бунинг ажабланарли жойи йуқ, чунки юқорида айтиб ўтганимиздек, маршрутни ўрганиш Афғонистонда фойдали қазилмалар қаерда эканлигини кўрсатиши керак.
Ғарб сиёсатшунослари фикрича, темир йул ва автомобил йулларининг қурилиши муваффақиятли якунланиши ва автомобил йулларининг муваффақиятли ишлаши учун Ўзбекистон ва Покистон Россиянинг лойиҳалардаги иштирокини чеклаши керак. Агар керак бўлса, шунга ўхшаш маблағ топиш керакдир. “Москва барқарорлик ва хавфсизлик кафолати эмас. Россия Федерациясининг учинчи давлатлар ишларида иштирок этиши Россиянинг ҳамма нарсани ўз фойдасига эгаллашга уринишига олиб келади ”, — дейишади экспертлар.