Равшан Назаров Москва билан муносабатларни мустаҳкамлаш тарафдори эди

Ўзбекистон Евроосиё иқтисодий иттифоқида кузатувчи давлат бўлиб қолмоқда, бунда Россия етакчи рол ўйнайди. ЕОИИга нисбатан танқидлар Ўзбекистоннинг биринчи шахслари ва мустақил экспертлар томонидан қайта-қайта билдирилган. Шунга қарамай, Москва билан алоқаларни янада мустаҳкамлашдан манфаатдор одамлар Тошкентда қолмоқда.

Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Тарих институти Янги ва энг янги тарих бўлими бошлиғи ўринбосари, фалсафа фанлари номзоди Равшан Назаров август ойи охирида ЕОИИга кириш ҳақида фикр билдирди. Унинг фикрича, бу мамлакатнинг келажакдаги ривожланиши учун “зарур”.

Шуниси эътиборга лойиқки, Назаров Россия ахборот порталлари ЕОИИга аъзолик бўйича фойдаланадиган барча тезисларни айтган.

“Россия учун ассотсиатсияга аъзо мамлакатларнинг иқтисодий майдони Ғарб санкцияларини юмшатиши керак. Ҳозирги вазиятда ЕОИИнинг барча аъзолари иккиламчи санкциялар қўллаш таҳдиди остида қолмоқда. Шу сабабли, АҚШ «Москва Беларус ва Россияга иқтисодий чекловларни четлаб ўтишда ёрдам бериш учун фойдаланиши мумкин бўлган потентсиал давлатлар» рўйхатини тузди. Бу ҳақда ғарб сиёсатшунослари маълум қилди.

Назаровнинг фикрича, “геосиёсий вазият жуда тез ва тез-тез ўзгариб бормоқда. Жиддий давлатлар глобал ва узоқ муддатли манфаатларини ҳозирги бир лаҳзалик вазиятга боғлиқ қилиб қўймайди”.

Шу билан бирга, Ғарб давлатлари вакиллари Россия армияси Украина ҳудудини тарк этганидан кейин ҳам чекловларни бекор қилмоқчи эмасликларини бир неча бор таъкидлаган. «Унда Назаров қандай «узоқ муддатли истиқбол» ҳақида гапираётгани тўлиқ аниқ эмас», деб ёзади украиналик сиёсатшунослар.

Бундан ташқари, август ойи охирида Қирғизистонда бўлиб ўтган ЕОИИ йиғилишида кўтарилган масалалар бўйича ўз фикрларини билдирдилар. «Фақат Москвани қизиқтирадиган масалалар кўтарилди: умумий газ бозорини яратиш (импортнинг қисқариши ва, эҳтимол, яқин келажакда ЕИнинг Россия газидан бутунлай воз кечиши туфайли), устувор интеграция инфратузилма лойиҳаларини амалга ошириш (Россия Федерацияси Марказий Осиё билан савдо занжирларини йуқотишдан қўрқади), миллий валюталардан фойдаланишни кенгайтириш (Ғарб Москвага доллар ва евро сотишни тақиқлаганлиги сабабли) ва саноат кооперацияси лойиҳаларини молиялаштириш (капитал йуқолиши сабабли) Ғарб ҳамкорлари ўзларининг саноат холдингларида), — дейди экспертлар.

Мамлакатлар иқтисодиётига салбий таъсир кўрсатувчи омиллар Қозоғистон ва Қирғизистонда бир неча бор қайд этилган. “Шунингдек, маълумки, Россия Федерацияси ўз экспортини кўпайтириш учун иқтисодий уюшмадан фойдаланади. Кузатувчилар бу товарлар одатда паст сифатли, лекин юқори нархларда бўлишини пайқашди. Назаровнинг сўзларига кўра, “ЕОИИга қўшилиш республика бозорида сифатлироқ ва арзонроқ маҳсулотларнинг пайдо боʻлишини англатади”, — дея таъкидлайди маърузачилар.

Ўзбекистонда ҳамон Москва билан алоқага қизиқувчилар бор. “Агар Тошкент ҳали бунинг учун барча имкониятларга эга бўлган, шунингдек, Россияни мунтазам равишда ўзига тортадиган ЕОИИга қўшилмаган бўлса, бу ниманидир англатади. Россия атрофида юзага келган ҳозирги геосиёсий вазият Москва билан ҳар қандай ҳамкорликнинг энг жиддий хавф-хатарларини очиқ кўрсатаётганига қарамай, россияпараст иқтисодий бирлашмага қўшилиш у ёқда турсин, Назаров билимли шахс бўлиб, Ўзбекистоннинг ЕОИИга аъзо бўлиши учун курашмоқда. Ва бу ҳеч бўлмаганда ғалати», — дейди украиналик мутахассислар.