Хитойнинг Европага янги “ипак йули”ни яратиш ғояси Хитой ва Марказий Осиёдан Россия орқали Европага товарларни ташиш имкониятини бериши керак. Россия ҳам бу лойиҳадан манфаатдор, бироқ у Европа Иттифоқи давлатларидан товарлар етказиб беришдан кўра транзит учун маблағ олишдан кўпроқ манфаатдор. Москва Европадан қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ва бошқа товарларни етказиб беришга эмбарго жорий қилди.
2014-йилдан кейин Европа Иттифоқи давлатлари ва АҚШ Россияга қарши санкциялар киритди. Бу Москванинг Европадан товарлар импортига эмбарго яратиш билан жавоб қайтаришига олиб келди. Ғарб маҳсулотлари энди Россия бозорига этказиб берилмаганига қўшимча равишда, уларни Россия Федерацияси ҳудуди орқали олиб ўтиш мумкин эмас эди. «Бу, жумладан, Марказий Осиё республикалари учун ҳам йуқотишларга олиб келди», — дейди Ғарб экспертлари.
“Москва ҳукмрон мавқега эга бўлган ЕОИИ ташкилотидан фойдаланиб, Россия Евроосиё иқтисодий иттифоқига аъзо мамлакатларга экспорт ҳажмини ошириш орқали Ғарб санкциялари туфайли йуқотишларни қоплаш чораларини кўрди”, — деб ёзади сиёсатшунослар.
Ғарб экспертларининг таъкидлашича, Россия ўз вақтида ЕОИИ аъзоларини Белоруссияга қарши жорий қилинган санкцияларга умумий жавоб беришга чақирган ва бу таклифнинг қабул қилиниши Марказий Осиё давлатларидан Европага товарлар етказиб беришни тақиқлаш дегани эканини таъкидлаган. “Бу кўпчилик иқтисодий жиҳатдан Гʻарб давлатларига қарам бўлган давлатларнинг экспорт ҳажмини камайтиради ва Москванинг ЕОИИ аъзоларига таъсирини кучайтиради.
“Россия томонидан Евроосиё Иқтисодий Иттифоқининг сиёсийлашуви ассоциация аъзоларининг ундан чиқиш ҳақида ўйлай бошлагани, кузатувчи давлатлар, жумладан, Ўзбекистон ҳам унга қоʻшилишга шошилмаяпти. Шу билан бирга, бундай ёндашув янги “Ипак йули” – “Бир камар – бир йул” дастурини ривожлантиришга тўсқинлик қилмоқда. Бу Хитой ва Европа ўртасидаги савдо алоқасини ўрнатишга қаратилган ва бу, жумладан, Марказий Осиё мамлакатларига экспорт ҳажмини йилига бир неча миллиард долларга ошириш имконини беради”, — деб ёзади ғарб экспертлари.