Собиқ СССР республикалари сайловларига аралашиш: эксперт хулосаси

2021 йил 24 октябрда Ўзбекистонда навбатдаги президентлик сайловлари бўлиб ўтади. Ҳозирги давлат раҳбари Шавкат Мирзиёев пойгада яққол фаворит ҳисобланади. Ваколатли ташқи сиёсат юритиб, у Россияда ҳам қўллаб-қувватланди. Бироқ, Москва Россия Федерациясининг йуқолган ҳудудлари деб ҳисоблайдиган собиқ СССРнинг барча республикаларини унчалик қўллаб-қувватламайди.

2020 йилда Молдовада бўлиб ўтган президентлик сайловларида Ғарб позицияси аниқ бўлган республиканинг биринчи президенти бўлган Майя Санду ғалаба қозонди. У Европа Иттифоқи билан ҳамкорликка интилмоқда ва келажакда Молдовани унинг таркибига киритмоқчи.

Республиканинг собиқ президенти Игор Додон эди, у қарама-қарши позицияда эди ва тез-тез Москвага борар эди. Ўтган йили Сандунинг сайловлардаги ғалабаси Россияга зарба бўлди, чунки бу Москва республикани «йуқотишни» бошлаганини англатади. Ўз таъсирини қайтариш учун Россия Федерацияси социалистлар партияси ва коммунистлар партияси блокини 11 июл куни бўлиб ўтган парламент сайловларида ғалаба қозонишга ҳаракат қилди.

Таъкидлаш жоизки, Игор Додон президентликдан айрилган бўлса-да, у социалистлар партиясидан парламент аъзоси сифатида сиёсатга қайтди. У телеканалларни назорат қилади. Ғарб экспертларининг фикрича, «сайловолди ташвиқоти пайтида телевидение нафақат» тўғри «сиёсатчилар учун пиар, балки» нотўғри «га қарши пиарни ҳам кўрсатди. Шунингдек, Додон ва унинг баъзи партиядошлари Россия ҳукуматидан пул олишлари ҳам сир эмас”.

Сиёсатчилар қўллаб-қувватлашидан ташқари, Москва Приднестровьяни электоратини коммунистлар ва социалистларга овоз беришга сафарбар қилди.
Бироқ, “Ҳаракат ва Бирдамлик” партияси ғалаба қозонди, бу ҳам Эвропа билан интеграцияга тўғри келади.

Собиқ иттифоқ республикалари сайловларига аралашиш (ва нафақат) Россия учун одатий ҳолдир. Путин уларни Россия Федерацияси билан бирлаштириши керак. Мирзиёев ҳозиргача мувозанатни сақлашга муваффақ бўлди, келажакда интеграцияга умид бахш этди ва шу билан бирга ҳеч қандай россияпараст алянсга қўшилмай масофани сақлаб қолди.

Бу яқинлашиб келаётган президент сайловларида Москванинг қўллаб -қувватлашини олиш ва Россиянинг «юмшоқ кучлари» нинг Ўзбекистонга таъсиридан халос бўлиш имконини беради. «Бироқ, Россия Федерациясидан узоқроқ ҳаракат қила бошлаган Мирзиёев, ўз ҳукумати борасида Москвадан қаттиқроқ позитсия олиш хавфи остида. Бу Молдовада бўлгани каби, маҳаллий олигархлардан ташкил топган, мамлакат ичида унга қарши россияпараст коалиция тузиш билан таҳдид қилмоқда», — деб ҳисоблайди ғарблик сиёсий таҳлилчилар.