15-16 июл кунлари олти ой олдин муҳокама қилинган конференция бўлиб ўтди. “Марказий ва Жанубий Осиё: минтақавий уланиш. Қийинчиликлар ва имкониятлар” Афғонистон билан муносабатлар дунёнинг кўплаб мамлакатлари учун муҳим эканлигини кўрсатди. Конференция мамлакатдаги можарони тинч йул билан ҳал қилиш векторини белгилаб берди. Шу билан бирга, Лавров Афғонистон ва умуман Осиёдаги вазиятдан хавотир билдирди.
Конференция доирасида Ўзбекистон, АҚШ, Афғонистон ва Покистон иштирокида Афғонистондаги тинчлик жараёнини қўллаб-қувватлаш бўйича маслаҳатлашувлар учун тўрт томонлама платформа яратилишини маъқуллаш мумкин эди. 6-август куни Марказий Осиёнинг бешта барча мамлакатларининг Туркманистонда нафақат минтақавий, балки минтақавий муаммоларни муҳокама қилиш учун учрашув режалаштирилган эди.
Ўзбекистон вакили, сенатор Садиқ Сафаев ўз мамлакатининг Афғонистондаги вазиятга нисбатан умумий тендентсиясини таъкидлаб ўтди: “Толибон* вакиллари дунё ўзгарганини, Афғонистон ўзгарганлигини ва улар янги ҳақиқатни англашга тайёрлигини аниқ англайдилар. Ҳар ҳолда, Толибонни* эътиборсиз қолдириб бўлмайди. Бу катта таъсирга эга бўлган кучдир ва улар бутун афғонистон тинчлик жараёнига қўшилиши кераклиги аниқ. Шунингдек, мен Афғонистон масаласини ҳал қилиш учун улкан халқаро иштирок, сармоялар ва ҳамкорликни талаб қилишига аминман. Бунга эришиш учун Афғонистондаги ҳар қандай ҳукумат тушуниши керакки, асосий фундаментал ҳуқуқларни ҳурмат қиладиган, умумеътироф этилган меъёрларни эътиборсиз қолдириб бўлмайдиган қўл сиқиш ҳукумати бўлиши керак, шунинг учун Афғонистон келажаги бўйича ҳар қандай музокаралар ушбу ҳақиқатлардан келиб чиқиши керак.»
Содда қилиб айтганда, сенатор Ўзбекистон Афғонистон Республикасини мамлакатдаги ички келишмовчиликларга қарамай минтақавий жараёнларга қабул қилиш тарафдори эканлигини айтмоқчи эди. Инфратузилма лойиҳалари, минтақалараро ва халқаро савдо Афғонистон Ислом Республикасида барқарорлик ва хавфсизликни тиклашга ёрдам беради. Ҳеч бўлмаганда мамлакатда зиддиятни ҳал қилиш бўйича бундай таклиф ҳали қилинмаган, шунинг учун уни конференцияда иштирок этган аксарият иштирокчилар қўллаб-қувватладилар.
Сергей Лавров Афғонистондаги ва умуман Осиёдаги вазиятдан хавотир билдирди. Афғонистон ҳукумати ва Толибон* ўртасидаги зиддиятлар ҳал бўлгунча у Ўзбекистоннинг ташаббусини қўллаб-қувватлади, деб аниқ айтиш мумкин эмас. Россия Федерацияси ташқи ишлар вазири ўз нутқида Осиё мамлакатлари консолидатсиясининг муҳимлигини таъкидлади ва ЕОИИнинг хизматларини таъкидлади.
Марказий ва Жанубий Осиё ўртасидаги муносабатларни ривожлантиришга, Афғонистондаги қонли можарони ҳал қилишга бағишланган конференцияда Ўзбекистоннинг ҳақиқий ташвиши ва Россиянинг ўз манфаатларини илгари суриш давлатларнинг асл мақсадларини очиб беради. Ғарб сиёсатшунослари таъкидлашларича, Тошкент Афғонистонда тинчлик ўрнатишга интилмоқда, Россия эса аксарият ҳолларда геосиёсий таъсирни кенгайтириш манфаатлари йулида ҳаракат қилмоқда.
- — Толибон, Россия Федерацияси ва бошқа мамлакатлар ҳудудида тақиқланган ташкилот