Ўзбекистонда электрон чиқиндилар ҳажми 1,5 баробар ошди

БМТ экспертлари томонидан олиб борилган тадқиқот натижаларига кўра, Ўзбекистон МДҲ давлатлари қаторига киради, бу эса электрон чиқиндиларнинг асосий қисмини ташкил қилади.

Мутахассисларнинг маълум қилишича, сўнгги ўн йил ичида МДҲ мамлакатлари ва Грузиядаги чиқиндихоналардаги электрон чиқиндилар миқдори деярли бир ярим баравар кўпайган, аммо импорт қилинадиган электроника ҳажми деярли бир хил бўлиб қолмоқда. Шу билан бирга, чиқиндиларнинг атиги 3,2 фоизи қайта ишланади.

Тадқиқот муаллифларидан бири, БМТ университетининг етакчи тадқиқотчиси Кеес Балде 2019 йилнинг ўзида 10 тоннадан ортиқ олтин, ярим тонна нодир металлар, бир миллион тонна темир, 85 минг тонна мис қазиб олишини ҳисоблаб чиқди. ва электрон қурилмалар компонентлари таркибидаги 700 тонна кобалт чиқиндихонага тушиб кетган. Ушбу материаллар 2,6 миллиард доллардан ортиқ баҳоланади.

Қолаверса, чиқиндиларнинг асосий қисми Россия, Украина, Қозоғистон ва Ўзбекистондан келади.

Фақат 3,2% ёки 79 минг тонна электрон чиқиндилар қайта ишланган. Фақат тўртта давлатда — Беларусия, Қозоғистон, Россия ва Украинада тегишли заводлар мавжуд.

Шу билан бирга, Беларус йиғилган электрон чиқиндиларнинг тахминан 33 фоизини қайта ишлайди. Бошқа штатларда фойдаланиш даражаси 10% дан нолга тенг.

Ўзбекистонда чиқиндиларни қайта ишлаш тизими аллақачон мавжуд, бироқ электрон чиқиндиларни қайта ишлаш ҳали ҳам ривожланмоқда. БМТ экспертларининг ма’лумотларига кўра, республикада чиқиндиларни бошқариш билан 100 га яқин ташкилот шуғулланади, улардан энг йирики “Махсустранс” ҳисобланади.

Ўзбекистонда қаттиқ маиший чиқиндиларни қайта ишлаш бўйича умумий қуввати йилига 894 минг тонна боʻлган 183 та корхона фаолият кўрсатмоқда, деб хабар беради Экология давлат қўмитаси. Электрон чиқиндилар билан ишлаш асосан ҳароратни назорат қилувчи ускуналар, экранлар, мониторлар ва бошқа йирик ускуналар ишлаб чиқаришга ихтисослашган “Toshrangmetzavod Recycling” масъулияти чекланган жамияти томонидан амалга оширилади.

“Ўзбекистонда электрон чиқиндиларни йиғиш ва қайта ишлаш инфратузилмаси мавжуд, бироқ ҳозирда унинг функсиялари жуда чекланган”, — дея хулоса қилади экспертлар.