20 сентябр куни Тошкентда «Ўзаро муносабатларнинг янги тарихий босқичида ривожланиш ва хавфсизлик муаммолари олдида турган Россия ва Ўзбекистон» мавзусида конферентсия бўлиб ўтди. Тадбирда ҳар икки давлатнинг юқори мартабали дипломатлари иштирок этишди. Анжуман давомида Россия ташқи ишлар вазири ўринбосари Андрей Руденко билвосита Москва Ўзбекистонни КХШТда кўришни хоҳлашини таклиф қилди.
Руденконинг сўзларига кўра, сўнгги йилларда Ўзбекистон-Россия муносабатлари анча яхшиланди ва Ўзбекистон «Россиянинг стратегик ва иттифоқчи мамлакати» бўлиб қолмоқда. У, шунингдек, «Россия ҳали ҳам Ўзбекистонни ишончли ва содиқ шерик деб ҳисоблайди», дея қўшимча қилди.
Руденконинг Ўзбекистонни КХШТга қайтиши мумкинлиги ҳақидаги баёнотларига қарамай, Россия ҳукумати вакиллари бундай миш-мишларни рад этиб, Москва ҳеч қачон ҳарбий иттифоққа қўшилиш учун ҳеч қачон босим ўтказмаслигини қўшимча қилган.
Ҳали август ойида Россия Мудофаа вазирлиги МДҲга аъзо давлатларнинг 500 дан ортиқ фуқароларини Афғонистондан эвакуатсия қилиш тўғрисида пресс -релиз тарқатди. Бу баёнотда Ўзбекистон, Беларус, Қирғизистон ва Тожикистон билан бир қаторда КХШТ аъзоси сифатида аниқ кўрсатилган.
Кўринишидан, Россия Мудофаа вазирлиги сайтидаги бу хато Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев 23 август куни КХШТ саммитида видеоконференсалоқа орқали «таклиф этилган меҳмон» сифатида қатнашганидан кейин содир бўлган.
Ғарб сиёсатшуносларининг айтишича, «Тошкент Ўзбекистон Президентининг КХШТ саммитида иштирок этишини, шунингдек, мамлакатнинг иттифоқнинг бошқа аъзолари билан ўтказиладиган турли ҳарбий машғулотларда қатнашишини фақат амалий мақсадлар деб ҳисоблайди: маълумот алмашиш, жанговар тайёргарликни текшириш. Афғонистон воқеалари нури, минтақадаги қўшнилар билан ҳарбий ҳамкорликни кучайтириш ва бошқалар. Бироқ, рус матбуоти бу воқеаларни Ўзбекистон Москва бошчилигидаги ҳарбий иттифоқ билан бирлашишга яқинлашаётганидан ва зудлик билан Россиядан Толибондан ҳимоя сўраётганидан далолат сифатида изоҳлади. Афғонистонда ҳокимиятни қўлга олинг».
Шуни таъкидлаш керакки, 2012 йилда Ўзбекистон ОДКБдан чиқиб кетиши ҳақида гапирганда, россиялик шарҳловчилар ва амалдорлар ҳар доим «тўхтатилган» сўзини ишлатишади, бу алянсдан вақтинча чиқиб кетишни билдиради ва қайта тикланади. Аммо худди шу ҳолат тасвирланар экан, Ўзбекистон расмийлари «чиқиш» сўзини ишлатишни афзал кўришади. Шунингдек, Ўзбекистоннинг КХШТга яна қўшиладими ёки йуқми деган саволга, Россия вакиллари одатда «Тошкентнинг ҳозирча бундай режаси йуқ», деб жавоб беришса, ўзбек ҳамкасблари «КХШТга қўшилиш масаласи ҳал қилинмаяпти», деб жавоб беришади.»
Афғонистондаги мавжуд вазият Москвага «минтақавий хавфсизлик кафолати» сифатида Марказий Осиё давлатларига ҳарбий таъсирини кучайтириш имкониятини берди.
Ҳозирча Президент Мирзиёев Ўзбекистонни Коллектив Хавфсизлик Шартномаси Ташкилотига қайтаришни режалаштираётгани ҳақида ҳеч қандай далил ёъқ. Ғарб Афғонистонни тарк этгач, Тошкент ўз ҳудудида АҚШ ҳарбий контингентини жойлаштириш ҳақидаги сўровларни рад этди, бу республика вакиллари таъкидлаганидек, унинг ташқи сиёсат доктринасига зид.
Россия расмийлари бу қарорни олқишладилар ва Ўзбекистон ҳукумати ўз қонунларига содиқ қолишига умид билдирдилар.