Ўзбекистон Республикасида келаси йил бошидан инновациялар кучга киради

Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатларига 2023-йилдан кучга кирадиган ўзгартиришлар киритилди.

1-ноябрдан бошлаб қуйидаги ўзгартириш ва янгиликлар киритилди:

Бизнес талаблари соддалаштирилган

Хусусан, қуйидагилар бекор қилинади:

  • тадбиркорлик субъектининг устав капиталини (устав капиталини) камайтириш тўғрисида қарор қабул қилинганда кредиторларни ёзма равишда хабардор қилиш ва бу ҳақда оммавий ахборот воситаларида эълон қилиш;
  • янги импорт қилинган автомобилларни фақат юридик шахслар — ишлаб чиқарувчиларнинг расмий дилерлари томонидан сотиш;
  • электр энергиясини етказиб бериш шартномасида белгиланган ҳажмлардан (ойлик шартнома ҳажми) ортиқ электр энергияси истеъмол қилган юридик шахсларга электр энергияси етказиб беришни тўхтатиб туриш;
  • якка тартибдаги тадбиркор томонидан ёлланган ходимларни Ягона миллий меҳнат тизимида рўйхатдан ўтказиш йўли билан уларни солиқ органларида алоҳида ҳисобга олиш.

Тадбиркорлар фаолиятини текшириш тартиби ўзгартирилди

«Ягона давлат назорати» ахборот тизимида давлат назорати функциялари реестрига киритилмаган функциялар бўйича текширишлар ўтказиш тақиқланади.

Тадбиркорларга қўшимча имтиёзлар берилади

Якка тартибдаги тадбиркорлар билан меҳнат муносабатларида бўлган жисмоний шахслар учун ижтимоий солиқнинг энг кам миқдори ойига ЭКИХнинг 50 фоизидан йилига 1 ЭКИХгача (савдо мажмуалари ва бозорларда фаолият юритадиганлар бундан мустасно) пасайтирилади.

Шахсий ер участкаларида ишлайдиган ва йилига бир марта камида 1 ЭКИХ миқдорида ижтимоий солиқ тўлайдиган фуқаролар расман банд бўлган аҳоли тоифасига киради ва бу муддат уларнинг иш стажида ҳисобга олинади.

Якка тартибдаги тадбиркорларга оддий умумий қурилиш ва таъмирлаш-қурилиш ишларини, шу жумладан юридик шахслар учун ҳам рухсат этилади. Қурилиш пудрат ташкилотлари умумий қурилиш ишларини бажариш учун шартнома асосида якка тартибдаги тадбиркорларни жалб қилиш ҳуқуқига эга.

Электр транспорт воситаларини қувватлантириш станциялари солиқ ва божхона тўловларидан озод қилинган

2026 йил 1 январгача улар қуйидагилардан озод қилинади:

  • юридик шахслардан олинадиган ер солиғи — электр транспорт воситаларини зарядлаш шохобчалари, шунингдек тўхташ жойлари (тўхташ жойлари) жойлашган ер участкалари, юридик шахсларнинг мол-мулк солиғи — электр транспорт воситаларини зарядлаш шохобчалари;
  • даромад солиғи — асосий фаолияти автотранспорт воситаларини зарядлаш хизматларини кўрсатиш бўлган (сотишнинг умумий ҳажмида ушбу фаолият туридан тушум улуши 50 фоиз ва ундан ортиқ бўлган) тадбиркорлик субъектлари;
  • автотранспорт воситаларини зарядлаш хизматларини кўрсатишдан олинадиган даромадлар бўйича айланма солиғи;
  • божхона тўлови — хориждан олиб келинган электр транспорт воситаларини зарядлаш станциялари, уларнинг бутловчи қисмлари ва хизмат кўрсатиш инфратузилмаси ускуналари.

Статистик ҳисоботнинг янги шакллари кучга кирди, унинг айрим турлари бекор қилинди

2023 йил учун 100 дан ортиқ статистик ҳисобот шакллари кучга кирди.

Статистик ҳисоботнинг 9 та шакли ҳамда бухгалтерия ҳисоби юритувчи субектлар томонидан ҳар чоракда солиқ ва статистика органларига молиявий ҳисобот тақдим етиш талаби бекор қилинди.

Хорижлик сайёҳларга ҚҚСни қайтариш бўйича эксперимент бошланди

Тажриба тариқасида чакана сотувчилардан айрим товарларни харид қилишда ҚҚСни қисман қайтариш («tax free») механизми жорий этилмоқда.

Пенсияларни ҳисоблаш тартиби ўзгаради

Қарилик, ногиронлик ва боқувчисини йўқотганлик учун пенсияларни ҳисоблаш учун қабул қилинадиган ўртача ойлик иш ҳақининг энг юқори миқдори пенсия ҳисоб-китобининг базавий миқдорининг ўн бараваридан 12 бараваригача оширилади.

I ва II гуруҳ ногиронларининг пенсиялари оширилади

I ва II гуруҳ ногиронлик пенсияси тайинлангандан кейин ишлаган вақт иш стажига ҳисобга олинади.

Фуқароларнинг илтимосига биноан пенсия ҳар икки йилда бир йиллик иш стажига эга бўлган тақдирда, иш стажи ва I ва II гуруҳ ногиронлик пенсиялари тайинлангандан кейин олинган даромадлар ҳисобга олинган ҳолда қайта ҳисоблаб чиқилади.

Дори воситаларига қўшимча талаблар ўрнатилади

Тасдиқланган рўйхатдаги дори воситаларидан ташқари барча янги дори воситалари ишлаб чиқариш шароитларининг Яхши ишлаб чиқариш амалиёти – GMP талабларига мувофиқлигини ўргангандан сўнг клиник синовларнинг ижобий натижасига кўра давлат рўйхатидан ўтказилади.

Импорт контрактлари бўйича хизматларни солиққа тортиш тартиби ўзгартирилди

Агар асбоб-ускуналарни (қурилмаларни, механизмларни, бутловчи қисмларни ва эҳтиёт қисмларни) сотиб олиш (сотиш) тўғрисидаги шартномада (шартномада) уларни ўрнатиш ва (ёки) ишга тушириш ва созлаш, ходимларни ўқитиш ва шунга ўхшаш бошқа хизматларнинг нархи алоҳида кўрсатилмаган бўлса; норезидентнинг солиққа тортиладиган даромади ушбу хизматларнинг бозор нархидан келиб чиққан ҳолда ҳисобланади.

Адвокатлик лицензияси онлайн тарзда берилади

Лицензия олиш учун аризалар «Лицензия» АС ёки СПИС орқали топширилади. Аризалар дам олиш ва байрам кунларидан қатъий назар юборилиши мумкин.

Қурилиш соҳасидаги тадқиқотлар талаблари соддалаштирилган

Қурилиш-монтаж, реконструкция ва таъмирлаш ишларини ўз маблағлари ҳисобидан молиялаштирувчи тадбиркорлар учун ҳисобланган ресурс нормалари маслаҳат характерига эга бўлади.

Қурилиш қоидалари ва ҳисобланган ресурс нормалари Адлия вазирлигида ҳуқуқий экспертиза талаб қилмайди. Шаҳарсозлик нормалари ва қоидалари ҳар 3-4 йилда бир марта кўриб чиқилади ва зарурат туғилганда янгиланади.

Тўқимачилик маҳсулотларини экспорт қилиш учун йиғим миқдори ўзгаради

Ўзбекистон божхона чегараси орқали пахтадан калава ип ва трикотаж газламаларни (бўялган трикотаждан ташқари) олиб чиқишда ҳар бир килограмм учун 0,1 доллар (2022 йилда — 0,05 доллар) миқдорида йиғим ундирилади.

Ипотека кредитлари учун субсидия олганлар жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғидан озод қилинади

Кредитларни қайтаришга йўналтирилган ипотека кредити бўйича дастлабки тўловнинг бир қисмини ва фоизларнинг бир қисмини қоплаш учун субсидиялар олган фуқароларнинг иш ҳақи ва бошқа даромадлари ҳамда улар бўйича ҳисобланган фоизлар жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғига тортилмайди. Имтиёз қарз олувчига ва биргаликда қарз олувчиларга бир солиқ даври мобайнида энг кам иш ҳақининг 80 бараваридан ошмайдиган даромади бўйича қўлланилади.

Электрон патрул тизими жорий этилмоқда

«Е-патрул» тизими босқичма-босқич жорий етилмоқда, фуқаронинг шахсини аниқлаш учун ички ишлар бўлимига олиб келиш амалиёти бекор қилинади. Барча маълумотлар онлайн тарзда текширилади ва патрулнинг фаолияти тана камерасига ёзиб олинади.

Фахрий донорларга қатор имтиёзлар берилади

«Ўзбекистон фахрий донори» кўкрак нишони билан тақдирланган шахсларга тўланадиган ҳақ миқдори 5 баравардан 15 ЭКИХгача оширилди.
Ушбу кўкрак нишони билан тақдирланган шахсларга қуйидаги ҳуқуқлар берилади:

улар учун қулай вақтда йиллик асосий меҳнат таътиллари;
шаҳар йўловчи транспортининг барча турларидан бепул фойдаланиш;
давлат санаторийлари ва курортларида даволаниш учун йўлланмани навбатдан ташқари олиш;
доимий донорлар (йилига камида уч марта қон топширадиган) ва уларнинг стационар даволаниш жараёнида бўлган яқин қариндошлари зарур ҳолларда қон ва унинг таркибий қисмлари билан бепул таъминланади;
донорларни текин озиқ-овқат билан таъминлаш харажатлари бутун республика бўйича бир хил миқдорда – энг кам иш ҳақининг 3 фоизи миқдорида белгиланади.

Маҳаллий бюджетлар Болалар саломатлигини сақлашга кўмаклашиш жамғармасини тўлдиришни бошлайди

Ҳар чоракда маҳаллий бюджетлар даромадлари прогнозининг ортиғи билан бажарилган қисмининг 10 фоизи жамғармага юборилади. Жамоа шартномаларига мувофиқ давлат органлари ходимлари томонидан болалар учун сотиб олинган ҳар бир ваучер учун оромгоҳларга йўлланмалар нархининг 50 фоизигача бўлган қисми (лекин 1 ЭКИХ дан кўп бўлмаган) иш берувчиларнинг бюджетдан ташқари маблағлари ҳисобидан қопланиши мумкин.

Касаба уюшмалари федерацияси тизимидаги ишчиларни, касаба уюшмалари аъзоларини, санаторийларни реабилитация қилиш харажатларининг бир қисмини қоплаш учун ҳар бир ваучер қийматининг 55 фоизи Касаба уюшмалари ижтимоий солиқи тақсимланган тушумлар ҳисобидан қопланади.

Икки вилоят имтиёзли транспорт карталарини чиқаришни бошлайди

Тошкент ва Самарқанд шаҳарларида чегирмали транспорт карталари чиқарилади. Имтиёзли карталарни олиш учун сиз минтақавий транспорт бўлимларига ёки ДХИПга мурожаат қилишингиз керак.

Шаҳар йўловчи транспортидан (таксилардан ташқари) бепул фойдаланиш ҳуқуқи қуйидагиларга берилади:

1941-1945 йиллардаги уруш қатнашчилари ва ногиронлари ҳамда I гуруҳ ногиронига саёҳатларда ҳамроҳлик қилаётган шахс;
Афғонистонда ва бошқа давлатлар ҳудудидаги ҳарбий ҳаракатларда қатнашган собиқ ҳарбий хизматчилар — интернационалистлар орасидан фуқаролар;
муддатли муддатли ҳарбий хизматнинг ҳарбий хизматчилари ва оддий ва кичик офицерлар шартномаси бўйича ҳарбий хизматчилар;
Чернобил АЭСдаги авария оқибатлари натижасида касалланган ва нурланиш касаллигига чалинган шахслар;
ногиронлар — кўзи ожизлар ва саёҳатларда уларга ҳамроҳ бўлган шахс.

Чиқиндиларни йиғиш жойларини аниқламасдан кўп қаватли уйларни лойиҳалашга йўл қўйилмайди

Қурилаётган кўп хонадонли янги уй-жойларни чиқиндиларни йиғиш жойлари аниқланмасдан лойиҳалаш ва фойдаланишга топшириш тақиқланади.

Қурилаётган янги кўп хонадонли уйлар учун чиқинди йиғиш жойлари яқин атрофдаги чиқинди йиғиш пунктларининг қувватини ҳисобга олган ҳолда, ушбу бинолардаги хонадонлар сонига мутаносиб равишда лойиҳалаштирилади.

Тиббиёт гуруҳлари қўшимча 4,900 ходим ўрнини олади

Болалар, ҳомиладор ва туғиш ёшидаги аёлларни соғломлаштириш хизматлари билан тўлиқ қамраб олиш мақсадида «тиббиёт бригадалари»га 4900 нафар қўшимча тиббиёт ходимлари (педиатрия ҳамширалари ва ўрта тиббиёт ходимлари) ажратилади.
Ўзбекистоннинг қатор вилоятларидаги маҳаллалар ўз бюджетини олади

Ҳуқуқий эксперимент сифатида «Маҳалла бюджети» тизими Ўзбекистоннинг 14 та вилоятида жорий этилади. Маҳаллий бюджет ер солиғи ва мол-мулк солиғи бўйича ҳисоб-китоблар ҳисобидан шакллантирилади.

Бош вазир ўринбосарлари ўз фаолиятини бошқа раҳбарлик лавозимлари билан бирлаштира олмайди

Бош вазир ўринбосарлари сони 8 тадан 4 тага қисқартирилади, вазирлик ва идоралар сони 61 тадан 28 тага қисқартирилади. Вазирлар Маҳкамасининг ижро тузилмаси 269 та ўрнига 120 та лавозимдан иборат бўлади.

Талаба-спортчилар учун университетларга қабул қилиш осонлашади ва махсус стипендия жорий қилади

Жисмоний тарбия ва спорт соҳасида Пахлавон Махмуд номидаги давлат стипендияси таъсис этилади. Спорт унвонига эга бўлган спортчилар ижодий кириш имтиҳонини топширишдан озод қилинади.

Бу рўйхатга қуйдаги спортчилар киради:

«Ўзбекистон Республикасида хизмат кўрсатган спортчи» фахрий унвони билан тақдирланган;
«Ўзбекистон халқаро тоифадаги спорт устаси» ёки «халқаро гроссмейстер» спорт унвонига эга бўлган;
«Ўзбекистон спорт устаси» ёки «Ўзбекистон гроссмейстери» спорт унвонига эга бўлган;
ўтган йилги Олимпия ва Паралимпия, Осиё ва Параосиё ўйинлари дастурларига киритилган спорт турлари бўйича республика чемпионатларининг ғолиблари (1-ўринни эгаллаган).

Мактабларда ўзбек имо-ишора тили ва Брайл алифбоси ўргатилади

Умумтаълим мактаблари ва «Ишга Мерҳамат» мономарказларида ўзбек имо-ишора тили ва Брайл алифбосини ўргатиш бўйича курслар ташкил этилади.
Кўриш, эшитиш ва нутқида нуқсонлари бўлган шахслар, шунингдек ушбу тоифадаги вояга етмаганларнинг ота-оналари (васийлари) бепул, бошқа фуқаролар эса пуллик асосда ўқитилади.