Охирги пайтларда Ўзбекистонда чанг бўронлари тез-тез учраб, ушбу бўронларни келтириб чиқарувчи омилларни ўрганган Ўзгидромет мутахассислари эътиборини тортмоқда.
Ўтган йилнинг 11-сентябрь куни Ўзбекистон ҳудудлари ўзларига бўлган чанг бўрони кучини яқинда ҳис қилган эди. Ғарбий ҳаво жабҳаси кириб борар экан, шамол тезлиги ҳайратланарли даражада 15 м/с га етди ва Ўзбекистон пойтахти бир ҳафта давомида қалин чанг қатламига кўмилди.
Ана шундай воқеалардан сўнг Ўзгидромет кенг қамровли таҳлил ўтказди ва Ўзбекистонда чанг бўронига сабаб бўлаётган иккита асосий омилни аниқлади.
Мамлакатда чанг бўронларини қўзғатувчи ташқи омиллар:
Қозоғистон, Туркманистон ва Афғонистон каби қўшни давлатларда глобал иқлим ўзгариши сабаб ёғингарчиликнинг кескин камайиши.
Қўшни мамлакатларда суғориладиган ерларнинг таназзулга учраши ва сув ҳавзаларининг қуриб кетиши чўл ҳудудларининг кенг тарқалишига ёрдам беради. Кучли шамол қум ва чангни Ўзбекистон ҳудудига олиб киради.
Туркманистон ва Шимолий Афғонистоннинг чўл ҳудудларидан шамол орқали амалга ошириладиган қум ва чангни ташишга алоҳида эътибор қаратилмоқда ва бу “Афғон” деб номланувчи муҳим жиҳатлардан биридир. Бу Ўзбекистоннинг Бухоро, Қашқадарё ва Сурхондарё вилоятлари ҳудудларига таъсир қилади.
Чанг бўронларининг пайдо бўлишига ташқи омиллардан ташқари, ички омиллар ҳам таъсир қилади:
Мамлакат ичидаги чўлланиш ва яйловларнинг деградациясининг кучайиши, унумдор эрларнинг қисқаришига олиб келади.
Ўзбекистонда қурилиш объектлари сонининг кўпайиши шамол таъсирида чанг ва қум зарраларининг ҳавога кўтарилишига олиб келади.
Саноат корхоналари ва автомашиналардан атмосфера ҳавосига сезиларли даражада чиқаётган зарарли тутунлар ҳам вазиятнинг ёмонлашишига хизмат қилмоқда.