14 сентябр куни Душанбеда очилган илмий-амалий конференциянинг бугунги ялпи мажлисида Ўзбекистон Президенти ҳузуридаги ИСМИ директори Элдор Арипов сўзга чиқди.
У тадбир муҳим ва аҳамиятли эканлигини таъкидлаб, унинг номи — «Ўзбекистон ва Тожикистон раҳбарларининг дўстлик, яхши қўшничилик ва ишончни мустаҳкамлашга қўшган ҳиссаси, тожик-ўзбек стратегик шериклигининг янги саҳифасини очиш» — бу бугунги ўзбек-тожик ҳамкорлиги руҳини жуда аниқ акс эттиради.
Мамлакатлар ўртасидаги дўстона ва яхши қўшничилик муносабатларининг сифат жиҳатидан янги даражасига чиқиш, ИСМИ вакилининг сўзларига кўра, аввало, сиёсий ирода, Ўзбекистон ва Тожикистон президентларининг юксак ишончи ва стратегик қарашлари натижасидир.
Душанбе билан муносабатларни тизимли равишда тиклаш ҳам Марказий Осиё минтақасини ўзининг асосий устувор йуналиши деб белгилаган Президент Ш.Мирзиёевнинг ташқи сиёсий курсини амалда муваффақиятли амалга оширишнинг ёрқин намунасидир.
Э. Ариповнинг сўзларига кўра, энг юқори даражадаги мулоқот қизғин ва доимий равишда давом этмоқда. Хусусан, 2018 йилда икки томонлама муносабатлар тарихида биринчи марта ўзаро давлат ташрифлари алмашинуви бўлиб ўтди.
Умуман олганда, 2016 йил сентябр ойидан бошлаб Ўзбекистон ва Тожикистон раҳбарлари турли хил саммитлар доирасида тахминан 15 марта учрашишди.
Қисқа вақт ичида мамлакатлар деярли барча соҳаларда мисли кўрилмаган ютуқларга эришдилар.
2015 йилдан бери ўзаро савдо деярли уч бараварга ошди. Пандемияга қарамай, жорий йилнинг 7 ойида биз бутун 2015 ёки 2016 йилдагига қараганда кўпроқ сотдик.
Қўшма корхоналар сони ўсиб бормоқда — 2017 йилдан бошлаб Ўзбекистонда қўшма корхоналар сони қарийб тўрт бараварга ошди. Маълум бўлишича, агар 2017 йилда Ўзбекистонда 100% тожик капиталига эга бўлган 1 корхона мавжуд бўлса, бугунги кунда уларнинг сони 70 тани ташкил этади ва жами 170 дан ортиқ қўшма корхоналар мавжуд.
Шунга кўра, ўтган йили биргина Ўзбекистон ва Тожикистон ўртасидаги автомобил транспорти ҳажми 60 фоизга ўсди. 2017 йилдан буён «Ўзбекистон ҳаво йуллари» МАК тожиклар йуналиши бўйича юкларни ташишни 6 бараварга оширди.
Ҳатто чегара ва сув-энергетика соҳаси каби энгиб бўлмайдиган ва нозик масалалар ҳам ўз ечимини топди.
Энг муҳими, Э.Арипов таъкидлаганидек, бу ўзгаришларнинг барчаси оддий фуқаролар томонидан сезилган. Кўп йиллар давомида биринчи марта улар қариндошлари ва дўстлари, дўстларига эркин ва эркин ташриф буюриш имкониятига эга бўлдилар. Ўзбекистон-Тожикистон чегарасини ҳар куни 20 мингга яқин одам кесиб ўтади. Уч йил олдин у ерда атиги 3-3,5 минг киши бор эди.
Буларнинг барчаси асосий шартлардан бири — халқларимизнинг кўп асрлик қўшма ва дўстона яшаш тарихига асосланган энг юқори даражадаги махфий сиёсий мулоқотни ташкил этиш туфайли амалга ошди.
Ўзбекистон Президенти Ш.Мирзиёев адолатли равишда таъкидлаганидек: “Ўзбек ва тожик халқлари бир дарахтнинг иккита шохига, битта дарёнинг иккита ирмоқига ўхшайди. Биз халқларимиз дўстлигини мустаҳкамлашимиз ва ҳимоя қилишимиз керак».
Энди бизда барча таркибий қисмлар мавжуд, шунда Тошкент ва Душанбе ўртасидаги муносабатлар икки мамлакат ўртасидаги ўзаро ҳамкорлик қандай муваффақиятли қурилиши кераклиги тўғрисида «намунавий модел» бўлиб хизмат қилиши мумкин, — деди Э.Арипов.
Ўткир муаммолар ва қарама-қаршиликлар тўсқинлик қилиши мумкин эмас, балки мулоқот ва музокаралар учун мавзу бўлиши мумкинлигини Ўзбекистон ва Тожикистон амалда кўрсатдилар. Бу минтақадаги бошқа мамлакатлар томонидан қўлланилиши мумкин бўлган жуда муҳим формуладир. Марказий Осиёда барқарорлик ва фаровонлик минтақадаги барча мамлакатлар ўртасидаги ишончли алоқалардан ривожланади.
Фақатгина Марказий Осиё мамлакатлари ўртасидаги барча кескин зиддиятларни ҳал қилиш орқали биз минтақамиздаги барқарорликни мустаҳкамлай оламиз, инфратузилма, энергетика ва транспорт соҳасидаги ўзаро манфаатли қўшма лойиҳаларни амалга ошириш учун шароит яратамиз. Ўз навбатида, бундай лойиҳалар хорижий инвесторлар учун жозибадорлигини ошириб, мамлакатларимиз ривожланишининг ҳаракатлантирувчиси бўлиши мумкин, — дея қўшимча қилди ИСМИ вакили.
Якунда Э. Арипов ўзбек-тожик муносабатлари учун юқори даражадаги ўзаро англашув ва ишончни сақлаш, минтақанинг бошқа давлатлари учун ўзаро манфаатли ҳамкорликни ривожлантиришнинг намунаси бўлиб қолиш муҳимлигини таъкидлади.
Конференция давом этмоқда, ялпи мажлислардан ташқари, сектсияли учрашувлар ҳам кўзда тутилган бўлиб, унда икки мамлакат олимлари ва мутахассислари икки томонлама ҳамкорликнинг кўплаб масалаларини муҳокама қиладилар.