Марҳум олимнинг синглисига товон пули берилмаган

Қонунга хилоф равишда судланган ёш олим Андрей Кубатин хиёнат қилишда гумон қилиниб, тергов доирасида қийноққа солинган. Безорилик бир неча йил давом этди.

Реабилитациядан сўнг олим кутилмаган тарзда касалхонада тушунарсиз шароитда вафот этди.

29 январ куни Тошкент шаҳрининг Учтепа туманидаги фуқаролараро судида шарқшунос Андрей Кубатиннинг синглиси Клара Сахарованинг пойтахт ҳокимлиги (маъмурияти) Бош молия бошқармасига қарши даъвоси бўйича якуний суд мажлиси бўлиб ўтди.

Судланувчи, молия бўлими вакили судга келмади ва судя Хилола Эргашева даъвогарга суд мажлисини бошқа кунга қолдиришни таклиф қилди, аммо Сахарова рад этди. Кейин судя маслаҳатлашув хонасига нафақага чиқди ва ярим соатдан кейин қайтиб келди:

“Томонларнинг тушунтиришларини тинглаб, иш материалларини ўрганиб, Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик Кодексининг 17, 1113-моддалари, Жиноят-процессуал кодексининг 304, 309-моддалари, Фуқаролик процессуал кодексининг 243, 253-моддалари асосида суд қарор қилди: Тошкент шаҳар ҳокимлигининг бош молия бўлими Андрей Викторович Кубатинга етказилган маънавий зарарни ундиришни рад этиш тўғрисида. Суд қарорига нисбатан апелляция ёки протест қабул қилинган кундан бошлаб бир ой ичида фуқаролик ишлари бўйича Тошкент шаҳар судининг суд коллегиясига берилиши мумкин.»

Шундан сўнг Эргашева: “Мен суд нима учун бундай қарорга келганини тушунтириб бера оламан. Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик процессуал кодексининг 17-моддасига биноан, фуқаролик ҳуқуқлари ва мажбуриятларига эга бўлиш қобилияти барча фуқаролар учун тенг равишда тан олинади. Фуқаронинг ҳуқуқий лаёқати унинг туғилган пайтидаёқ пайдо бўлади ва унинг ўлими билан боғлиқ ҳолда тугайди…“.

“Маълум бўлишича, фақат тирик одам компенсатсия олиш ҳуқуқига эга. Акам вафот этди, демак биз ҳеч қандай товон пули олиш ҳуқуқига эга эмасмиз”, — деди Сахарова учрашув тугагандан сўнг. — Улар нафақат олимни йуқ қилишди, балки ҳозир ҳам улар бизнинг оиламизни шунча масхара қилишди. Бу ўзбошимчалик ва бу қанақа демократик давлат эканлигини умуман тушунмайман! Бизнинг эркинликларимиз, ҳуқуқларимиз қани? Ва бу президент сайловлари арафасида. Мен Конституция кафолати бўлган президентга сўнгги умидимни, сўнгги ишончимни ёъқотдим. »

Ушбу даъво бўйича биринчи учрашув 25 январда бўлиб ўтди. Унда Клара Сахарова судланувчидан маънавий зарарни қоплаш учун унинг вафот этган акасининг оиласига 3,5 миллиард сўм (333 000 доллар) тўлашни талаб қилган. Энди у фуқаролик ишлари бўйича Тошкент шаҳар судига апеллятсия шикояти билан мурожаат қилмоқчи.

36 ёшли Андрей Кубатин 2020 йил 29 октябрда коронавирусдан вафот этди. Таниқли шарқшунос 2017 йилда Ўзбекистон Жиноят кодексининг 157-моддаси («Давлатга хиёнат») билан судланиб, 11 йиллик қамоқ жазосини олган (кейинчалик бу муддат беш йилгача қисқартирилган). Терговга кўра, у гўё нодир китобларнинг сканер қилинган нусхаларини чет эллик олимга берган. Халқаро инсон ҳуқуқлари ташкилотлари бу иш уйдирма деб айтди. 2019 йил сентябр ойида олим Жиноят ишлари бўйича Тошкент вилоят судининг қарори билан реабилитатсия қилинди.

Ҳибсда бўлганида, Кубатин бир неча бор қийноққа солинган. Олим тафсилотларини унинг синглиси Клара Сахаровага вафотидан икки кун олдин «ковид» касалхонасида айтиб берди.

Тириклигида Андрей Кубатин 560 миллион сўм (53 минг доллар) миқдоридаги моддий зарарни қоплаш тўғрисида Ўзбекистон ҳарбий судига ариза билан мурожаат қилган. 2020 йил 10-декабр куни унинг синглиси почта орқали суд қарорини қабул қилди, унга кўра товон пули 462 минг сўмни ($44) ташкил этади, шундан 446 минг сум давлат божи тўлаш учун, 16 минг нафари почта алоқаси учун.