Самарқандда «Европа Иттифоқи – Марказий Осиё» форматида вазирлар учрашуви бошланди, унда Марказий Осиё мамлакатлари ташқи ишлар идоралари раҳбарлари, шунингдек, Европа Иттифоқининг ташқи ишлар ва хавфсизлик сиёсати бўйича вакили иштирок этди.
Олий вакил/вице-президент Хосеп Боррель Марказий Осиёга ташрифини Қозоғистондан бошлади ва у ерда Президент Токаев ва Ташқи ишлар вазири Тлеуберди билан учрашди.
17 ноябрь куни Боррель Самарқандга келди. Бу ерда у Ўзбекистон ташқи ишлар вазири Владимир Норов мезбонлик қиладиган «Европа Иттифоқи – Марказий Осиё» 18-Вазирлар йиғилишига раислик қилади.
Куннинг иккинчи ярмида бўлиб ўтган «Европа Иттифоқи – Марказий Осиё» вазирлар учрашувида Европа Иттифоқи ва Марказий Осиё давлатлари ташқи сиёсат идоралари раҳбарлари ва вакиллари икки минтақада ўзаро ҳамкорликнинг ҳозирги ҳолати ва ривожланиш истиқболларини муҳокама қилдилар. сиёсий, дипломатик, савдо-иқтисодий, сармоявий, сув-энергетика, экологик ва маданий-маданий соҳалар.
Владимир Норов йиғилишни очар экан, жорий форумни Самарқандда ташкил этиш тўғрисидаги қарор Марказий Осиё ва, хусусан, Самарқанд шаҳрининг минтақалараро муносабатларнинг янги «маркази» сифатидаги геосиёсий аҳамияти ортиб бораётганидан далолат беришини таъкидлади.
У Ўзбекистон Европа Иттифоқи билан ўзаро манфаатли муносабатларни кенгайтириш ва чуқурлаштиришдан манфаатдор эканини, Европа Иттифоқининг 2019-йилдан бошлаб Марказий Осиё бўйича стратегиясини тўлиқ қўллаб-қувватлашини алоҳида таъкидлади. Шу нуқтаи назардан, Стратегияни амалга оширишни жадаллаштириш бўйича Қўшма «Йўл харитаси»ни қабул қилиш муҳимлиги қайд этилди.
Вазир афғон масаласига алоҳида тўхталиб, яна Афғонистонни изоляция қилишга йўл қўймасликка чақирди. Ўзбекистон ТИВ раҳбарининг айтишича, замонавий Афғонистон нафақат таҳдид ва таҳдидлар, балки янги имкониятлар ҳамдир.
Афғонистоннинг яккаланиб қолиши ва пария давлатига айланишига йўл қўймаслик, мавжуд мураккаб гуманитар вазиятни бартараф этиш чораларини кўриш муҳимлиги қайд этилди. В.Норов халқаро ҳамжамиятни келишилган саъй-ҳаракатларга, афғон халқига реал амалий ёрдам кўрсатишга чақирди.
Ўзбекистон ТИВ раҳбари тадбир иштирокчилари эътиборини Ўзбекистон Президентининг Афғонистон ҳукумати билан томонлар ўз мажбуриятларини босқичма-босқич бажаришини мувофиқлаштириш учун юқори даражадаги халқаро музокаралар гуруҳини шакллантириш ташаббусига қаратди.
Кун тартибидаги «Иқтисодий ҳамкорлик, савдо ва инвестициялар соҳасидаги ўзаро ҳамкорлик» масаласига тўхталиб, вазир глобал нотинчлик шароитида Марказий Осиё мамлакатлари ўртасида савдо-иқтисодий алоқаларни чуқурлаштириш зарурати ортиб бораётганини таъкидлади. Шу билан бирга, минтақа давлатлари Европа компаниялари учун янги ўсиш нуқталарига айланиши мумкин бўлган қулай ва истиқболли бозорлардир.
«Марказий Осиё мамлакатлари Европа компаниялари учун ўсишнинг янги нуқталарига айланиши мумкин», деди ташқи сиёсат бошқармаси бошлиғи.
Вазир Европа Иттифоқи билан ишбилармонлик муҳитини яхшилаш, илғор технологиялар ва ноу-хау, сармояларни жалб қилиш, сифат менежментининг замонавий тизимларини жорий этиш ва ҳоказолар бўйича муносабатларни кенгайтириш масалаларига тўхталди. Ўзбекистонга GSP+ мақомини бериш ҳамкорликни кенгайтиришда муҳим қадам бўлди.
Ушбу тизим доирасида республика 2023-йилда кўпайтиришга тайёр. Экспорт ҳажмини 700 миллион долларга етказиш ва маҳсулот турларини икки баробарга ошириш, тўқимачилик, мебел ва агросаноат тармоқлари тайёр маҳсулотлар, чарм-гилам маҳсулотлари, заргарлик буюмларига алоҳида эътибор қаратган ҳолда уни 600 номга етказиш.
Шу нуқтаи назардан, у савдо-иқтисодий ҳамкорликни чуқурлаштириш ва транспорт-коммуникация алоқаларини ривожлантириш бўйича узоқ муддатли стратегик дастурни, шунингдек, Марказий Осиё ва Европа Иттифоқи ўртасида савдони ривожлантириш бўйича қўшма дастурни ишлаб чиқиш зарурлигини таъкидлади.
Унинг нутқидаги муҳим жиҳати унинг савдо соҳасида мутахассислар тайёрлаш бўйича Минтақавий марказни ташкил этиш, Транскаспий мультимодул йўналиши салоҳиятини ривожлантириш стратегиясини ишлаб чиқиш, янгиларини шакллантириш ва мавжуд халқаро йўналишлар имкониятларини ошириш бўйича саъй-ҳаракатларни бирлаштириш таклифи.
Шунингдек, Марказий Осиё ва Европа ўртасида туризм соҳасида, жумладан, қўшма дастурларни амалга ошириш, маданиятлараро мулоқот учун рақамли платформаларни ишга тушириш ва ёшларни фаол жалб етиш орқали ҳамкорликни мустаҳкамлаш муҳимлиги таъкидланди.
Владимир Норов ўз нутқида атроф-муҳитни муҳофаза қилиш соҳасида минтақалараро ҳамкорликни мустаҳкамлаш муҳимлигига алоҳида мавзу бағишлади.
Уларга мамлакатимизда атроф-муҳит ва биохилма-хилликни сақлаш бўйича амалга оширилаётган ишлар, жумладан, «Яшил Макон» миллий лойиҳаси, 2030-йилгача бўлган даврга мўлжалланган «яшил» иқтисодиётга ўтиш стратегияси доирасида амалга оширилаётган ишлар ҳақида маълумот берилди. ва 2030 йилгача қайта тикланадиган ва водород энергетикасини ривожлантириш дастури.
Тадбир иштирокчилари эътибори Орол денгизининг қуриши оқибатларини юмшатиш борасида амалга оширилаётган ишларга ҳам қаратилди. Марказий Осиёда экологик ҳалокат оқибатларини бартараф этиш ва иқлим ўзгаришининг салбий оқибатларини юмшатиш биргаликдаги саъй-ҳаракатларни бирлаштиришни тақозо этади. Шу нуқтаи назардан, Ўзбекистон ТИВ раҳбари Европа Иттифоқининг Оролбўйи минтақаси бўйича Инсон хавфсизлиги бўйича БМТ кўп шериклик траст фонди фаолиятига қўшаётган ҳиссасини қайд этди.
В.Норов Европа Иттифоқини жорий йил июл ойида Марказий Осиё давлатлари раҳбарларининг Маслаҳат учрашувида қабул қилинган «Марказий Осиё учун яшил кун тартиби» дастурини амалга оширишга фаол қўшилишга чақирди. Хусусан, экоинновациялар, энергия тежовчи ва ресурсларни тежовчи технологияларни кенг жорий этиш, иқтисодиёт тармоқларини рақамлаштиришўзаро ҳамкорликнинг истиқболли йўналишлари сифатида кўрсатилган, Европа Смарт-АКИС тармоғи ёрдамида «ақлли» қишлоқ хўжалигини ривожлантириш, қайта тикланадиган энергия манбалари салоҳиятини ошириш кабилар муҳим аҳамият касб этмоқда.
ТИВ раҳбари ўз нутқини якунлар экан, Ўзбекистон Европа Иттифоқи билан таълим ва илм-фан соҳасида ҳамкорликни фаоллаштиришдан манфаатдор эканини маълум қилди. Айни вақтда Ўзбекистоннинг 43 та олий ўқув юрти ҳамда Европа Иттифоқи ва Марказий Осиё давлатларининг 58 та университети иштирокида 18 та лойиҳа амалга оширилаётганини таъкидлади.
Ўзбекистон томони Эразмус+ ва Горизонт Европа дастурлари, жумладан, илғор Европа таълим усулларини жорий этиш, қўшма тадқиқотлар, инновациялар трансфери салоҳиятини ошириш, рақамлаштиришни рағбатлантириш, булутли технологияларни ва сунъий интеллектни ривожлантириш орқали Европа Иттифоқи билан ҳамкорликни кенгайтиришдан манфаатдорлиги билдирилди. .