“Бўлажак минтақалараро форум нуқтаи назаридан икки томонлама савдо-иқтисодий муносабатлар” мавзусида Боку-Тошкент видеокўприги бўлиб ўтди.
Ушбу видеокўприк Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Стратегик ва минтақалараро тадқиқотлар институти томонидан “Жанубий Кавказ” Озарбайжон сиёсатшунослар клуби билан ҳамкорликда Ўзбекистон Республикасининг Бокудаги элчихонаси кўмагида ташкил этилди.
ва “Спутник Озарбайжон” халқаро ахборот агентлиги. Унда икки давлат таҳлилий марказларининг етакчи экспертлари, дипломатик корпус вакиллари иштирок этди.
Учрашув жорий йилнинг 23-24 феврал кунлари бўлиб ўтадиган Ўзбекистон ва Озарбайжон минтақалараро форумига ўзига хос эксперт муқаддимаси бўлди ва икки томонлама кўп қиррали ўзаро ҳамкорликнинг бугунги динамикаси ва стратегик шерикликни чуқурлаштириш юзасидан атрофлича фикр алмашиш имконини берди.
Тадбир иштирокчилари Ўзбекистон ва Озарбайжон раҳбарларининг сиёсий иродаси туфайли мамлакатлар ўртасидаги муносабатлар ривожланишнинг сифат жиҳатидан янги босқичига қадам қўйгани, тобора “стратегик чуқурлик” касб этиб бораётганини алоҳида таъкидладилар.
Озарбайжон Президенти Илҳом Алиевнинг 2022-йилдаги Ўзбекистонга давлат ташрифи якунлари бўйича ўзаро муносабатларда чуқур ўсиш нуқталарини шакллантириш учун янги “танишув” нуқталарини белгилаб берган кенг кўламли келишувларга эришилгани қайд этилди.
Айниқса, Тошкент ва Боку ҳамкорликнинг янги йуналишларини, жумладан, ҳамкорлик алоқаларини кенгайтиришни ўрганишга киришгани алоҳида таъкидланди. Бу энергетика, транспорт, алоқа, машинасозлик, электротехника, қурилиш материаллари ишлаб чиқариш, тўқимачилик ва озиқ-овқат саноати соҳаларидир.
Тадбир давомида озарбайжонлик экспертлар томонларни қизиқтирган соҳалардаги икки томонлама муносабатларнинг ҳолати ва истиқболларига ўз баҳолари билан ўртоқлашдилар.
Озарбайжоннинг STEM таҳлилий маркази директори Орхан Елчуевнинг таъкидлашича, Ўзбекистон ва Озарбайжон ўртасидаги тарихан яқин дўстлик муносабатлари Шавкат Мирзиёев ва Илҳом Алиев даврида ўз ривожида сифат жиҳатидан янги босқичга кўтарилди ва фойдаланилмаган улкан салоҳиятга эга.
Бунга Ўзбекистоннинг сўнгги йилларда халқаро нуфузи сезиларли даражада ошгани, хусусан, мамлакатнинг янги ташқи сиёсат курси сабаб бўлмоқда. “Ташқи муносабатлардаги очиқлик сиёсати Марказий Осиёнинг ушбу давлатини минтақадаги муҳим ўйинчига айлантирмоқда. Дарҳақиқат, бугун республика ўзининг учинчи уйғониш даврини бошдан кечирмоқда”, — деди Ўрхон Елчуев.
Озарбайжонлик сиёсатшунос мамлакатда амалга оширилаётган ислоҳотлар нуқтаи назаридан хорижий давлатларнинг Ўзбекистонга қизиқиши ортиб бораётганини қайд этди. Экспертнинг фикрича, Озарбайжоннинг йирик ва кичик бизнес вакиллари ҳам қизиқиш билдирмоқда. Демак, 2022-йил бошида Ўзбекистонда Озарбайжон иштирокидаги 178 та компания бўлган бўлса, ҳозир уларнинг сони 266 тага етди.
Озарбайжоннинг “STEM” таҳлилий маркази директори фикрича, жаҳонда энергетика инқирози ва кимёвий ва озиқ-овқат хомашёси тақчиллиги даврида транспорт ва логистика йуналишларидан, хусусан, Ўзбекистоннинг Ўрта йулакдан фойдаланиш масаласи кўтарилган. асосий роллардан бирини ўйнайди, айниқса долзарбдир. “Бу мамлакатларимиз учун катта имкониятлар очиб беради”, — дейди эксперт.
Шу муносабат билан у савдо-иқтисодий муносабатлар жадал ривожланаётганини қайд этди. Биргина ўтган йилнинг ўзида томонлар биргаликдаги саъй-ҳаракатлар туфайли ўзаро товар айирбошлаш ҳажмини 53 фоизга – 118,8 миллион доллардан 181,8 миллион долларгача оширишга муваффақ бўлди.
“Жанубий Кавказ” сиёсатшунослар клуби раҳбари Илгар Велизаде муҳокамани давом эттирар экан, икки томонлама ҳамкорликни кенгайтириш бўйича ҳамкорликнинг бир қатор истиқболли йуналишларини алоҳида таъкидлади.
Озарбайжонлик мутахассис Ўзбекистоннинг ғўза селексиясидаги муваффақиятларини қайд этиб, Озарбайжоннинг янги ғўза навларини етиштиришда Ўзбекистон тажрибасидан фойдаланишдан манфаатдор эканини таъкидлади. Озарбайжонга экспорт қилиш ёълга қўйилган ўзбек ипагига ҳам қизиқиш ортди.
Ўз навбатида, Озарбайжон Иқтисодиёт институти етакчи илмий ходими, иқтисод фанлари номзоди Эмин Маммадзаде ҳамкорликнинг муҳим йуналишларидан бири сифатида Озарбайжоннинг озод қилинган ҳудудларини тиклашда Ўзбекистон кўрсатаётган кўмакни алоҳида таъкидлади. Қайд этилишича, Ўзбекистон томони Фузули шаҳридаги умумтаълим мактаби қурилишига кўмаклашиш мажбуриятини олган.
Озарбайжонлик иқтисодчининг сўзларига кўра, ўзаро ҳамкорликнинг бундай мисоллари мамлакатлар ўртасидаги муносабатларнинг энг юқори даражасини яққол ифодалайди. «Ушбу алоқаларни ривожлантириш учун уфқ фақат ошади», деб хулоса қилди эксперт.
Шу билан бирга, видеоконференция иштирокчилари экспертлар мулоқотини сақлаб қолиш ва янада тарғиб қилиш муҳимлигига эътибор қаратдилар. Уларнинг фикрича, айнан таҳлилий тузилмаларнинг биргаликдаги фаолияти икки давлат раҳбарлари томонидан илгари сурилган ташаббусларни амалий амалга оширишга ҳисса қўшиши мумкин. Янги ғояларни ўз вақтида “танлаб олиш” ва уларни икки томонлама алоқаларни мустаҳкамлаш учун зарур ё‘налишда ривожлантириш зарурлигига алоҳида эътибор қаратилди.
Экспертлар Озарбайжон ва Ўзбекистон ўртасида бўлажак минтақалараро форум ҳамкорлик алоқаларини кенгайтиришга қўшимча туртки бериши, фойдаланилмаётган захира ва имкониятлардан кенг фойдаланиш асосида ўзаро ҳамкорликни ривожлантириш бўйича янги қўшма ғояларни яратишга хизмат қилишига ишонч билдирди.