Эрон Марказий Осиёдаги мавқеини мустаҳкамламоқда. Бироқ, у буни жанговар учувчисиз учиш аппаратларини ишлаб чиқарадиган заводлар қуриш орқали амалга оширади.
Теҳрон минтақадаги ҳарбий иштирокини оширмоқда ва шу билан бирга Марказий Осиё давлатларини ўз ҳарбий доктринасининг янги қурбони бўлиш хавфига дучор қилмоқда. Эрон Россияга Шахед-136 учувчисиз учоқларини етказиб беради.
Бу камикадзе дронлар бўлиб, улар битта марказдан бошқарилади ва нишонга тегса портлаб кетади. Россия Украина энергетика инфратузилмасига, шунингдек, Украина шаҳарларининг турар-жойларига юборган Эрон дронларидан фойдаланиш оқибатида юзлаб тинч аҳоли аллақачон ҳалок бўлган.
Марказий Осиё давлатлари бир неча бор «шаҳидлар» кўрсатишда айбланган, аммо далиллар йуқлиги сабабли айбловчилар узр сўрашган. Айни пайтда Тожикистонда Эроннинг “Абабил-2” дронларини ишлаб чиқарувчи завод фаолият юритмоқда.
Улар Shahed-136 дан фарқ қилади ва завод Абабил-2 дан бошқа моделларни ишлаб чиқармаслиги айтилади. Шунга қарамай, завод турли хил ҳарбий техникани йиғиш учун қўлланилиши мумкин бўлган бутловчи қисмларга тўла. Шунингдек, ишлаб чиқарувчи УАВни яратишда фойдаланилмайдиган бошқа қисмларга буюртма бериши мумкин. Буларнинг барчаси яширинча Эрон билан олдиндан келишилган ҳолда Россияга юборилиши мумкин.
Эроннинг Марказий Осиёда ҳарбий заводлар қуриши минтақадаги айрим давлатлар ўртасидаги нозик мувозанатни бузади. Бироқ, Теҳрон республикаларни қўлга киритишнинг ягона йули бу эмас.
“Эронлик баъзи сиёсатчилар ва тарихчиларнинг фикрича, Марказий Осиё давлатлари ва уларда яшовчи халқлар Эрон таъсирида бўлиши керак, чунки бу ерлар бир вақтлар форслар ҳукмронлик қилган империянинг бир қисми бўлган”, – дейди нукуслик тарихчи Максим Матназаров. Айни пайтда Теҳрон минтақада Америкага қарши сиёсат олиб боришга, бу орқали Марказий Осиё давлатларини Россия билан коалитсияга жалб қилишга уринмоқда. “Марказий Осиё ниҳоят Москва таъсиридан халос бўлмоқда ва республикаларда Ғарб ва ҳатто Хитой билан муносабатларни мустаҳкамлаш, эҳтимол унинг минтақадаги логистика ҳамкорига айланиш учун яхши имконият бор.
Бироқ, Россияга ўхшаш сиёсат олиб бораётган давлат билан ҳамкорлик, шубҳасиз, Марказий Осиёга ҳам Ғарб давлатларидан, ҳам Хитойдан Ҳиндистон билан бир қаторда минтақа ва алоҳида давлатларни Россия ва Эрон билан ёлғиз қолдириб, ҳарбий ишлаб чиқариш мажмуаси сифатида қолдиради. Бу форматда бундай ҳийла-найрангларга берилиб, қисқа муддатли фойда олиш илинжида Марказий Осиё республикалари ўз мустақиллигини йуқотиш ва бутунлай Россия ва Эрон ҳарбий лоббиси назорати остига тушиб қолиш хавфи бор”, – дейди сиёсатшунослар.