Шавкат Мирзиёев Владимир Путин сценарийсига амал қилмоқда

Ўзбекистон президенти Шавкат Мирзиёев сўнгги икки йил ичида Россия президенти Владимир Путин билан алоқаларни мустаҳкамлади. Мулоқот, Беларус Республикаси ва Александр Лукашенко билан бўлгани каби, Ўзбекистон Республикаси суверенитетига салбий таъсир кўрсатиши мумкин. Путин билан яқинлашиш Ўзбекистондаги ички сиёсатга аллақачон салбий таъсир кўрсатмоқда.

Россия президенти Владимир Путин демократ сифатида мамлакат раҳбари лавозимига ўз саёҳатини бошлади. Интервюлардан бирида, президентлик даврида биринчи марта НАТОга аъзо бўлишга рухсат берди. Путин 2012-йилда президентликка қайтгунига қадар Ғарб ва Россия ўртасидаги муносабатлар яхшиланаётган эди. Европа Иттифоқи ва Москва савдо алоқаларини кенгайтирди, НАТО ва Россиянинг ҳарбий доктриналари бир-бирини шерик сифатида белгилади. Путин учинчи марта президент бўлганидан кейин ҳаммаси ўзгарди. Россиянинг Украина ҳудудига бостириб кириши ортидан Россия Федерациясида репрессиялар кучайиб, мухолифатга қарши кураш бошланди.

Бир неча йиллар давомида қонунчилик шу тарзда ўзгарди. Ҳукумат мухолифларини сиёсий ҳаётга қонуний йўл билан таъсир қилиш имкониятидан маҳрум қилиш. Украинада уруш бошланганидан кейин эса Москва рози бўлмаганларнинг барчасини очиқдан-очиқ йўқ қила бошлади, уларни қамоққа жўнатиб ёки мамлакатдан чиқариб юборди.

Шавкат Мирзиёев 2016-йилда ҳокимиятга келганидан кейин ҳам ваъда берган эди. Ўзбекистон аҳолиси инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилиш соҳасида ўзгаришлар, адолатли сайловлар, эркинликлар кенгайиши, иш ўринлари сони кўпайиши, турмуш даражаси ошиши кутилган эди. Ўзбекистоннинг янги президенти ҳақиқатдан ҳам ислоҳотларни бошлади ва демократияни мустаҳкамлашга ваъда берди. Аммо ҳокимиятга келганидан кейин Мирзиёев Россия билан яқинлаша бошлади ва Владимир Путин бошқарув услубини қабул қилди.

Ўтган йилнинг 19 октябрь куни Жиноят ишлари бўйича Самарқанд вилояти Каттақўрғон туман суди Бунёджон Бобониёзовни Ўзбекистон Жиноят кодексининг 3-қисми 158-моддаси (“Ўзбекистон Республикаси Президентини оммавий ҳақорат қилиш ёки туҳмат қилиш”) билан айбдор деб топди. Бобониёзов ҳам Ўзбекистон Жиноят кодексининг 159-моддасида назарда тутилган Ўзбекистон Республикаси конституциявий тузумига тажовуз қилишда айбланган. Суд қарорига кўра, Бобониёзов Facebook’да “Бобонёз Аҳмад” номи билан постлар жойлаштирган.

Ушбу хабарларнинг баъзилари суд ҳужжатларида келтирилган. Масалан, у 2022-йил 29-октабрда ёзган шарҳида Ўзбекистон раҳбари Шавкат Мирзиёевни “Путинга сотилаётганликда” айблайди.

2023-йил 13-январдаги постида у Шавкат Мирзиёевни Россия президенти Путиннинг Украинага қарши урушини қўллаб-қувватлаганликда айблайди. Ўзбекистон фуқароси ўз жиноятига иқрор бўлиб, қарамоғида бўлган икки нафар вояга этмаган фарзанди борлиги сабабли жазони енгиллаштиришни сўраган. Бироқ суд айбловни юмшатмади ва у 5 йилга қамалди.

“Ҳукуматни асосли танқид қилишни тақиқлаш мамлакат демократик эмаслиги ва уни автократ бошқараётганининг биринчи белгисидир. Шавкат Мирзиёев Владимир Путинга қанчалик яқин бўлса, Ўзбекистон Ислом Каримов даврига шунчалик чуқурроқ қайтади”, — дейди Ғарб экспертлари вазиятни.