Босмачиларнинг лидери Иброҳимбек Чақабоев реабилитация қилинди

Олий суд босмачилар ҳаракати лидери Иброҳимбек Чақабоевни отиб ташлади.

Ўзбекистон Олий суди 1920-1930 йилларда қатағон қилинган 115 кишини реабилитация қилди, жумладан замонавий Ўзбекистон, Тожикистон ва Афғонистон шимолидаги босмачилар жамоасининг этакчиси Иброҳимбек Чақабоев (Иброҳимбек). Бу ҳақда Олий суд матбуот хизмати хабар берди.

Суд феврал ойида республика ишчи гуруҳидан тушган олтита жиноят ишини кўриб чиқди. У ўтган йилнинг октябр ойида «қатағон қурбонлари ҳаёти ва фаолиятини чуқур ўрганиш ва уларнинг хотирасини абадийлаштириш бўйича ишларни ташкил этиш» учун яратилган.

Басмачи
Бу ҳаракат вакилларининг йирик уюшган қуролли отрядлари совет матбуотида Басмачи деб юритилган. Бу қуролли тузилмалар аъзоларининг ўзлари мужоҳидлар, яъни жиҳод — мусулмонларнинг кофирларга, яъни мусулмонларга қарши муқаддас уруши иштирокчилари деб аташган.

Басмач ҳаракати Шура-и-Ислом ва Шура-и Улема каби исломий ташкилотлар томонидан қўллаб-қувватланди.

Басмачи курашининг тактикаси шундан иборат эдики, узоқ тоғли ва чўл ҳудудларида от босқинларини аҳоли зич жойлашган ҳудудларга айлантириш, болшевикларни, комиссарларни, совет ишчиларини ва улар Совет ҳокимияти тарафдорлари деб ҳисоблаганларни ўлдириш.

Совет даврида босмачилар ҳақида «Осиё устидан бўрон» деб номланган филм суратга олинди.

1931 йил 23-июнда Совет-Афғонистон чегарасини кесиб ўтмоқчи бўлганида Иброҳимбек қизил қўмондон Муқум Султонов отряди томонидан қўлга олинди. Иброҳимбекни Тошкентга кузатиб қўйишди, у эрда инқилобий суд олдига олиб келишди ва суд жараёни отилганидан сўнг дарҳол.

Аммо Иброҳимбек отрядининг кўплаб аъзолари вафотидан кейин мавжуд конституциявий тузумни ағдаришга қаратилган қуролли курашни давом эттирдилар.

Ўзбекистон Олий суди, реабилитация тўғрисидаги қарорида, Иброҳимбек ва бошқаларга қарши қўзғатилган жиноят ишларининг материаллари Халқ Комиссарлари Кенгаши ҳузуридаги ОГПУ «учликлари» томонидан кўриб чиқилганини таъкидлади. Ишлар бўйича суд ҳужжатлари ва ҳукмлар йуқ эди ва айбланувчиларнинг аксарияти отиб ўлдирилган ёки лагерларга қамалган.