АҚШ ва Эрон ўртасидаги махфий келишувлар натижасида санкцияларнинг норасмий юмшатилишига Эрон нефтини жаҳон бозорида фаоллаштириш, Россия нефтини сиқиб чиқариш стратегик мақсадини кўзлаш мақсадида амалга оширилди. Икки давлат ўртасида бир неча ой давом этган махфий дипломатия нафақат асирларни алмашиш ва музлатилган активларни озод қилиш, балки Эронда уранни бойитишда ҳам тараққиётга олиб келди, деб ёзади Bloomberg 25 август куни нашрида. Бироқ, энг ҳайратланарли натижа — Эрон нефт таъминоти фаоллигини ошириш бўйича норасмий келишув.
Аноним қолган АҚШ расмийларига кўра, Эрон нефти сотилишини чекловчи санкциялар аста-секин юмшатилган. Бунга жавобан Теҳрон нефт қазиб олишни максимал даражага кўтаришга киришди ва экспорт ҳажми беш йил аввал санкциялар жорий этилгунга қадар белгиланган даражадан анча ошиб кетганини кутмоқда. Хитой сўнгги ўн йилликларда Эрон хом нефтининг асосий истеъмолчиларидан бирига айланди.
Бу ҳаракат жаҳон нефт бозорига ҳам таъсир қилди, таклифни оширди ва нархларга босим ўтказди. Бу яқинда сайлов компаниясини бошлайдиган АҚШ президенти Джо Байден учун фойдали омил бўлиши мумкин.
Европа рад этган Россия етказиб бериш билан рақобатда Эрон Хитойга нефтга жиддий чегирмалар таклиф қилмоқда. Трейдерларнинг фикрига кўра, Эроннинг иккита асосий нефти нархи Brent нисбатан бир баррел учун 10 доллардан кўпроқ арзонлашган.
Бироқ, Эрон эски нефт танкерларининг «соя флоти» учун Россия билан рақобатга дуч келмоқда, чунки санкциялар «оқ» ташувчиларнинг Эрон юклари билан ўзаро алоқа қилишига тўсқинлик қилмоқда. Мутахассислар ўзларини «соя флоти» билан ички ва халқаро талабни таъминлайдиган ҳажмда таъминлаш имкониятига шубҳа билдиришмоқда.