Тадқиқотчилар коронавируснинг янги аниқланган оқибатлари ҳақида сўзлаб беришди.
«Чарчоқ, ҳиднинг йуқолиши ва кўкрак қафасидаги оғриқ — бу коронавирус билан касалланганидан бир неча ой ўтгач давом этадиган энг таниқли узоқ муддатли таъсирлардан биридир. Аммо, янги илмий тадқиқотга кўра, Covid-19 дан омон қолганларнинг деярли тўртдан бири соч тўкилишига мослашиши керак», — деб ёзади Инопресса Британиянинг Daily Mail мақоласи таржимасида.
«The Lancet-да чоп этилган бир тадқиқот шуни кўрсатадики, Хитойнинг Ухан шаҳридаги касалхонага ётқизилган 1 655 нафар беморнинг 359 нафари — 22% — бўшатилгандан кейин олти ой ўтгач, соч тўкилиши билан дуч келган».
«Дерматологларнинг таъкидлашича, соч тўкилиши юқумли касаллик каби стрессли ҳодисага нормал физиологик жавобдир ва бу вақтинчалик, Covid эса доимий равишда соч тўкилишига олиб келадиган алопеция каби ҳолатлар билан боғлиқ бўлиши мумкин».
«Хитойлик тадқиқот муаллифлари» узоқ муддатли Ковид «деб номланган Covid-19 нинг узоқ муддатли соғлиққа таъсирини ўрганмоқчи эдилар. Ушбу аломатлар, «улар ҳали ҳам ноаниқ бўлиб қолмоқда». Британия соғлиқни сақлаш хизмати чарчоқ, нафас қисилиши, уйқусизлик, бош айланиши, оғриётган оғриқлар, депрессия ва ташвиш каби 14 та симптомни санаб ўтган бўлса-да. Аммо соч тўкилиши бу рўйхатда йуқ эди», деб таъкидлайди Daily Mail.
«Ушбу тадқиқотнинг мақсади шифохонадан чиқарилган Covid-19 касалларининг соғлиғига узоқ муддатли таъсирини тавсифлаш эди», дейди Хитой Тиббиёт фанлари академияси муаллифлари. «Бу бизнинг маълумотимиз бўйича энг узоқ кузатувга эга бўлган ва Covid-19 касаллигидан сўнг шифохонадан чиқарилган катталар беморларининг соғлиғига таъсирини баҳолайдиган энг йирик коҳорт тадқиқотидир.»
«Тадқиқотда иштирок этган Covid-19 касаллари 2020 йил 7-январ ва 29-май кунлари Ухан шаҳридаги Жин Йин Тан касалхонасидан чиқарилди. Олти ой ўтгач, беморлар бир қатор аломатлари ва ҳаёт сифати бўйича сўровномалар ёрдамида соғлиқни сақлаш ва шунингдек, улар физик текширувдан, қон тестларидан ва 6 дақиқалик пиёда синовдан ўтказилди. Тадқиқотчиларнинг таъкидлашича, беморлар асосан чарчоқ ёки мушакларнинг кучсизлиги, уйқу муаммолари, ташвиш ёки тушкунликдан хавотирда эдилар, аммо сочларнинг тўкилиши ҳам бунинг асосий оқибати эди. Умуман олганда, 63% чарчоқни ёки мушакларнинг заифлигини, 26% уйқуни, 23% ташвиш ёки тушкунликни бошдан кечирган ва 22% соч тўкилишини бошдан кечирга», деб ёзади газета.
«Ушбу кашфиётлар ўтган ёзда Индиана университети тиббиёт факултети доктори Натали Ламберт томонидан чоп этилган коронавируснинг узоқ муддатли аломатлари бўйича ўтказилган тадқиқотдан сўнг амалга оширилди. Онлайн сўровда Ламберт Ковиднинг узоқ муддатли аломатларидан азият чекаётган одамлардан 1567 та жавоб тўплади. Ушбу сочларнинг 423 таси соч тўкилишига дуч келган — бу 50 та рўйхатда тез-тез қайд этилган 21-аломат (биринчи навбатда чарчоқ ҳолати)», — деб ёзади газета.
«Гарчи Covid-19 нинг ўпка ва қон томир тизимига таъсири баъзи оммавий ахборот воситалари ва тиббий ёрдамга эга бўлса-да, ушбу тадқиқот натижалари шуни кўрсатадики, миядан, бутун танадан, кўздан ва теридан аломатлар одамларнинг тикланишида тез-тез учрайдиган соғлиқ муаммолари ҳисобланади», — деди Ламберт.
«Америка Дерматология Академиясининг (AAD) маълумотларига кўра, Ковид томонидан сочларнинг тўкилиши телоген чиқиши (ТО) туфайли юзага келади, бу сочларнинг ўсиш сиклининг бузилиши натижасида юзага келади. ТО анаген фолликулаларининг юқори фоизида бош терисида дам олиш фазасига муддатидан олдин кириб боришига олиб келади. Соч нормал қалинлиги ва кўринишига қайтгунига қадар ТО олти-тўққиз ой давом этади», — дейилади нашрда.
«Бу (телоген) тўкилиш даврида одатдагидан кўпроқ сочлар бир вақтнинг ўзида тушганда содир бўлади», деб таъкидладилар тадқиқотчилар. — Иситма ёки касаллик туфайли кўпроқ сочлар тушиши мумкин. Аксарият одамлар касаллик ёки иситма кўтарилгандан икки-уч ой ўтгач, сезиларли даражада соч тўкилишини сезадилар.»
«Лондоннинг Belgravia маркази мутахассислари ҳам пандемия бошланганидан бери телоген чиқиши ҳолатлари кўпайганлигини хабар қилишди. Ўтган йили улар Belgravia марказида ТО ташхиси қўйилган эркак беморларнинг қарийб учдан икки қисми (64%) ва аёлларнинг учдан биридан кўпроғи (38%) Covid-19 билан боғлиқ аломатларга дуч келганлигини аниқладилар.
«ТО билан боғлиқ сочларнинг тўкилиши оғир шикастланиш, касаллик ёки стрессдан тахминан уч ой ўтгач тез-тез учрайди, бу бизнинг хулосаларимизга мос келади», деди Белгравиа бош трихологи Рали Божинова. — Ташхисларнинг кескин ўсиши организмнинг вирусга дучор бўлган стресс даражасини кўрсатади, бу нафақат вақтинча парвариш қилишни келтириб чиқаради, балки даволанмаса узоқ муддатли таъсирга олиб келиши мумкин бўлган бошқа соч тўкилиш ҳолатларини кучайтиради.»
«Бошқа бир мутахассис Covid-19 алопеция исата билан боғлиқ бўлиши мумкин, деб тахмин қилди, натижада бош терисида танга катталигидаги кал қисмлар пайдо бўлади. Алопеция ареата тўлиқ келликка олиб келиши мумкин, бу умумий алопесия деб аталади ва сочларнинг ўсишига халақит бериши мумкин. Бундай ҳолатларда, Covid-19 танаси ўз соч фолликулаларига ҳужум қилиб, уларни ёпиб қўйганда, аутоиммун жавобни келтириб чиқариши мумкин, дейди хитойлик тадқиқотларда қатнашмаган тричолог Ян Саллис.
«Ковид, бошқа кўплаб фебрил касалликлар сингари, бизнинг отоиммун тизимимизни чалкаштириб юбориши мумкин, — дейди Саллис Daily Mail-да. «Ҳар қандай шок, жисмоний, ҳиссий ёки психологик бўлсин, алопецияга олиб келиши мумкин, шунинг учун уни иложи борича таснифлаш мумкин.»